Wafanyakazi wa reli katika kampuni za Canadian National Railway (CN) na Canadian Pacific Kansas City (CPKC) wamefanya uchaguzi na kuamua kwa wingi kuingia katika mgomo ifikapo tarehe 22 mwezi Mei mwaka huu. Uamuzi huu umetangazwa na chama cha wafanyakazi, Teamsters Canada Rail Conference, na umeibua hofu kubwa kuhusu athari zake kwa uchumi wa Canada, hasa katika sekta ya usafirishaji wa mizigo. Katika uchaguzi huo, wafanyakazi wapatao 9,300, wakiwemo wahandisi wa locomotives, wasafirishaji, na wafanyakazi wa viwanja vya reli, walipiga kura kwa wingi wa zaidi ya asilimia 95 kuidhinisha mgomo. Hii inaonyesha kutoridhishwa kwa wafanyakazi na hali ya majadiliano na waajiri wao, ambao wamekuwa wakijaribu kufikia makubaliano lakini bila mafanikio kwa kipindi cha miezi sita iliyopita. Mkataba wa wafanyakazi hawa ulimalizika rasmi tarehe 31 Desemba 2023, na tangu wakati huo, juhudi za kufikia makubaliano mapya zimekumbwa na vikwazo.
Rais wa Teamsters Canada, Paul Boucher, ameeleza kuwa kampuni hizo zinajaribu kuondoa kanuni muhimu zinazohusiana na mapumziko, ambazo ni muhimu kwa usalama wa wafanyakazi na usafirishaji kwa ujumla. Anaongeza kuwa, pamoja na kupunguza muda wa mapumziko, kampuni hizo pia zimekaidi pendekezo la kuboresha makubaliano haya kuwa na kiwango cha saa na mabadiliko ya ratiba. Kwa upande wake, CN imetoa tamko ikieleza kuwa chama cha wafanyakazi kimekuwa kikikataa mpango wa kisasa ulioanzishwa na kampuni, huku CPKC ikisema kuwa pande hizo mbili bado ziko mbali na makubaliano, na sasa zinapaswa kuingia katika kipindi cha medani ya lazima cha siku 21 zinazohitajika kisheria. CPKC imeeleza kuwa mapendekezo yao yanahakikisha usalama wa wafanyakazi na yanatii kanuni za Canada. Wakati wa mgomo huu, biashara nyingi, hasa zile zinazohusika na usafirishaji wa nafaka, zinaweza kuathirika pakubwa.
Wade Sobkowich, mkurugenzi mtendaji wa Western Grain Elevator Association, ametahadharisha kuwa mgomo huu utasababisha usafirishaji wa nafaka kuharibika, na kwamba hakuna mipango mbadala ya kuhakikisha usafirishaji huo uendelee. “Hatuna mpango B kwani kama tulivyosema kwa miongo mingi, hakuna chaguzi mbadala za ushindani,” Sobkowich alisema. Athari za mgomo huu zinaweza kuwa kubwa kwa uchumi wa Canada, ambapo reli ni muhimu kwa usafirishaji wa bidhaa za kilimo kama vile nafaka, potashi, na makaa ya mawe. Wizara ya Usafiri ya Canada, kupitia Waziri Pablo Rodriguez, imesema kuwa serikali inawaweka katika mwelekeo wa kujali athari ambayo mgomo huu unaweza kuwa nayo kwenye mnyororo wa usambazaji, na imewaasa pande zote kufikia makubaliano kwa njia ya mazungumzo ya dhati. Wafanyakazi wa reli wanakabiliwa na changamoto nyingi, huku mabadiliko ya kiuchumi na teknolojia yakileta mabadiliko katika tasnia hiyo.
Ingawa tunatarajia kuona suluhu ya haraka kati ya waajiri na wafanyakazi, hali ya kukata tamaa inazidi kuongezeka. Hii ni kwa sababu wafanyakazi wanajua kuwa mambo yanaweza kubadilika akiwa na uhuru wa kutoshiriki katika harakati za mgomo. Mgomo huu ni wa kipekee katika historia ya reli ya Canada kwa sababu utajumuisha kampuni mbili kubwa za reli, ambazo zinaweza kusababisha kusitishwa kwa usafirishaji wa nafaka kwa kiasi kikubwa. Shida hii itakuwa ni picha halisi ya mzozo unaojitokeza kati ya wafanyakazi na waajiri, na inaweza kuathiri waagizaji wa meli na wauzaji wa nafaka ambao wanategemea usafirishaji wa reli. Ingawa kumekuwa na msukumo wa serikali kuwashawishi wafanyakazi na waajiri kurudi katika meza ya mazungumzo, hali inayoendelea inaonyesha kuwa pande hizo bado haziko tayari kufanya mazungumzo ambayo yatafanikiwa.
Wafanyakazi wamesisitiza haki yao ya kukutana na waajiri wao ili kujadili masuala muhimu yanayowahusisha, ikiwa ni pamoja na masuala ya usalama wa kazi na masharti ya kazi. Tukichukua mtazamo wa muda mrefu, mgomo huu unaweza kuwa na athari zaidi kwa uchumi wa Canada na kuelekea kwenye mabadiliko ya sera za kazi katika sekta ya usafirishaji. Iwapo wafanyakazi watafanikiwa katika madai yao, kuna uwezekano wa kuleta mabadiliko katika jinsi kampuni za reli zinavyofanya kazi, na kuathiri sekta nyingine zinazohusiana na usafirishaji wa bidhaa. Kwa waagizaji wa mizigo na biashara zinazotegemea usafirishaji, inashauriwa sasa kuweka mipango mbadala ya usafirishaji ili kupunguza athari za mzozo huu. Hali hizi hazitoneka kuboreka bila kuwepo kwa ushirikiano kati ya serikali, waajiri, na wafanyakazi, na muhimu zaidi, wafanyakazi wanahitaji kuona mabadiliko ya kweli katika masharti yao ya kazi kutokana na harakati zao.
Hivyo basi, hali hii inatoa wito wa kuzingatiwa kwa masuala ya haki za wafanyakazi, usalama katika mahali pa kazi, na umuhimu wa mazungumzo ya dhati ili kujenga mazingira bora ya kazi kwa ajili ya sekta ya reli. Wakati tunasubiri kwa hamu maendeleo kwenye mazungumzo kati ya pande hizi, weka masuala ya wafanyakazi na mazingira ya kazi kuwa kipaumbele. Mwishoni, ni jukumu la kila mmoja wetu kuhakikisha kuwa haki za wafanyakazi zinahifadhiwa na kutambuliwa, ili kuweza kufikia mafanikio endelevu kwa jamii nzima.
