Katika ripoti ya hivi karibuni kutoka kwa kampuni ya utafiti ya Chainalysis, Shirika la Kati na Kaskazini mwa Afrika (MENA) limeonyesha kuendelea kwa ukuaji wa matumizi ya fedha za siri (cryptocurrency). Ripoti hiyo inaonyesha kwamba eneo hili linachangia 7.5% ya jumla ya kiasi cha fedha za siri zinazohusishwa na biashara duniani kote kuanzia Julai 2023 hadi Juni 2024. Hali hii inadhihirisha jinsi eneo hili linavyokuwa kitovu cha shughuli za kifedha za kidijitali licha ya changamoto za ufikivu wa huduma za benki. Kulingana na takwimu zilizotolewa, thamani jumla ya fedha zilizopokelewa katika kipindi hicho ni takriban dola bilioni 338.
7. Kitu cha kushangaza ni kuwa asilimia kubwa ya shughuli hizi zilitokana na wawekezaji wa kitaasisi na wataalamu, ambapo takriban 93% ya shughuli zote zilifanywa kwa kiasi cha dola 10,000 au zaidi. Hali hii inamaanisha kuwa wawekezaji wa madaraja ya chini, kama vile wanunuzi wa kawaida wa fedha za siri, wakiwa na sehemu ndogo tu ya asilimia 1.8 ya shughuli zote katika eneo hili. Miongoni mwa maeneo yaliyoangaziwa ni Umoja wa Falme za Kiarabu (UAE) na Saudi Arabia, ambapo inaonekana kuwa kuna ongezeko kubwa la hamu ya kutumia majukwaa yasiyo ya kati (decentralized platforms).
Hii inakaribisha uwezo wa watu binafsi kufanya biashara bila kuhitaji kuingiliwa na taasisi za fedha za kati, hali inayoweza kuimarisha uhuru wa kifedha na kuboresha upatikanaji wa huduma za kifedha. Katika UAE, mabadiliko mabayo yanaonesha kuwa nchi hiyo inajitahidi kuwa kitovu cha fedha za kidijitali. Kwa mfano, katika uamuzi wa Agosti 2024, Mahakama ya Kwanza ya Dubai ilitambua kuwa fedha za siri zinaweza kutumika kama njia halali ya malipo katika mikataba ya ajira. Uamuzi huu unaleta mabadiliko makubwa katika historia ya fedha za kidijitali kwa sababu unawapa wafanyakazi haki ya kupokea malipo yao kwa kutumia sarafu za kidijitali, hali ambayo ni hatua kubwa kuelekea uhalalishaji wa matumizi ya fedha hizo. Kampuni na wawekezaji katika MENA wamekuwa wakifanya mipango mikubwa ili kuendeleza matumizi ya fedha za siri.
Kwa mfano, mamlaka za kifedha Dubai zimeanzisha mchakato wa urahisishaji wa taratibu zinazoshughulikia fedha za kidijitali, huku zikishirikiana na Mamlaka ya Usalama na Bidhaa za Dubai. Hii ina maana kwamba, watoa huduma wa mali za dijitali waliosajiliwa Dubai sasa wanaweza kutoa huduma zao katika maeneo mengine ya nchi, wakionyesha jitihada za kuongeza upatikanaji wa huduma za kifedha za dijitali. Aidha, Benki Kuu ya UAE imeruhusu kuanzishwa kwa bidhaa ya bima ya wakala, ambayo inaleta kinga kwa taasisi za kifedha na wateja wao kutokana na hasara zinazopatikana kutokana na wizi, udanganyifu wa ndani na uharibifu wa miundombinu ya uhifadhi. Hii inaonyesha kuwa UAE inaelekeza mtazamo wake kwa kuimarisha usalama wa fedha za kidijitali, jambo ambalo linaweza kuwavutia wawekezaji wengi zaidi. Ukweli kwamba chini ya asilimia 50 ya watu wazima katika eneo la MENA wana huduma za benki zinazofaa, inaweka wazi nafasi kubwa ya ukuaji katika sekta ya fedha za kidijitali.
Miongoni mwa sababu zinazochangia ukuaji wa biashara za fedha za siri ni ukosefu wa huduma bora za kifedha na mtazamo wa kisasa wa vifaa vya kidijitali. Watu wengi wanatazamia fedha hizo kama njia bora ya kuhifadhi thamani na kufanya biashara, hasa katika mazingira ambapo thamani ya pesa ya jadi inatikaa. Kimsingi, ripoti ya Chainalysis inaonyesha kuwa kuna fursa kubwa ya ukuaji wa matumizi ya fedha za siri katika eneo la MENA. Pia inaonyesha umuhimu wa kuimarisha sera na sheria zinazohusiana na fedha za kidijitali kwa sababu zinaweza kusaidia katika kujenga mazingira mazuri ya biashara na kuvutia wawekezaji wa kigeni. Kwa upande mwingine, ni muhimu kutambua kuwa, licha ya fursa hizi, kuna changamoto ambazo zinahitaji kushughulikiwa.
Kuna haja ya kuimarisha elimu kuhusu fedha za kidijitali ili kuhakikisha kuwa watu wanapata maarifa na ufahamu wa kutosha katika kufanya maamuzi sahihi. Aidha, hatari za udanganyifu na ukosefu wa sheria thabiti zinaweza kuwa sababu zinazoleta wasiwasi kwa wawekezaji. Kwa kuzingatia haya, ni wazi kwamba MENA inakoenda ni sehemu muhimu katika ramani ya biashara za fedha za kidijitali duniani. 7.5% ya biashara ya jumla ya fedha za siri ni ushahidi wa nguvu ya eneo hili katika kuleta mabadiliko ya kifedha.
Kama jumuiya, inavyofanya kazi kuimarisha miundombinu na sera za fedha za kidijitali, kuna uwezekano kuwa MENA itakuwa moja ya maeneo makuu duniani yanayoshiriki katika kukua kwa soko la fedha za siri. Kwa kumalizia, ukuaji wa fedha za siri katika maeneo ya MENA, hasa UAE na Saudi Arabia, ni mfano mzuri wa jinsi maeneo yasiyofikiwa na huduma za kifedha zilizojitolea yanaweza kutumia teknolojia mpya kuboresha maisha ya watu. Tunatarajia kuona mabadiliko zaidi katika siku zijazo, kwani biashara za fedha za kidijitali zinapoendelea kukua, zitatoa fursa mpya za kiuchumi na kuboresha ushirikiano wa kifedha kati ya watu na taasisi.
