Mtu mmoja ambaye alipoteza dola 140,000 kwa udanganyifu wa aina ya "pig butchering" katika ulimwengu wa sarafu za kidijitali, sasa amepata fedha zake all kwa msaada wa mamlaka ya Massachusetts. Hii ni hadithi ya matumaini na ushindi dhidi ya udanganyifu ambao umekuwa ukikua kwa kasi, hasa miongoni mwa watu wazee wakionesha kuwa kupitia ushirikiano na mamlaka sahihi, haki inaweza kupatikana hata baada ya kupoteza. Aleksey Madan, mwenye umri wa miaka 69, hakuwahi kufikiria kwamba siku atapata fedha alizokuwa amepoteza. Kwenye mahojiano, alielezea hisia zake kwa kusema, "Ingekuwaje kama fedha zako zote zimeibiwa na hukutarajia kamwe kupata tena, kisha ukapata?" Akiwa na furaha na mshangao, Madan alijisikia kama mtu aliyezungukwa na bahati. Huyu ni mwanamume ambaye alikumbwa na udanganyifu wa SpireBit, kampuni ambayo ilijitambulisha kama mwekezaji wa sarafu za kidijitali, lakini iligeuka kuwa mtego wa kisasa wa kujipatia fedha.
Kampuni ya SpireBit ilijenga njia ya kudanganya bila aibu, huku ikitumia matangazo kwenye mitandao ya kijamii kama Facebook na Instagram. Iliahidi faida kubwa kwa wawekezaji, na kwa kutumia picha za watu mashuhuri kama Elon Musk, ilisababisha waathirika wengi kudhani kwamba kampuni hiyo ilikuwa halali. Madan alikuwa mmoja wa waathirika ambao walijikuta wakijiingiza katika mtego huu, wakitafuta njia rahisi ya kujipatia utajiri. Uchunguzi uliofanywa na ofisi ya Attorney General wa Massachusetts ulianza baada ya NPR kutoa ripoti kuhusu SpireBit, ikiangazia wahanga wawili ambao walikumbana na udanganyifu huu. Uchunguzi huo ulilenga kutoa ulinzi kwa watu walioathirika huku wakichambua mbinu za kampuni hiyo.
Ilichukua muda, lakini hatimaye, mamlaka zilipata ushahidi wa kutosha kuwashtaki wahusika wa SpireBit. Wakati wa uchunguzi, walitambua kwamba watu waliodai kuwa wakurugenzi wa kampuni hiyo walikuwa ni picha za stock tu, na hakuna rekodi halisi ya kiuchumi inayoonyesha uwepo wa kampuni hiyo. Kwa msaada wa mashirika mengine, mamlaka ya Massachusetts ilifanikiwa kufunga mali za SpireBit kwenye jukwaa la biashara la Binance. Uamuzi wa mahakama ulitoa kibali cha kufungia mali hizo, huku wakifanya kazi kupitia njia tofauti za kubaini wapi fedha hizo zilikuwa zimehifadhiwa. Kwa njia hiyo, walihusisha wakaguzi wa fedha na kuweza kupatikana kwa jumla ya dola 269,000 kutoka katika akaunti ya SpireBit, na sasa fedha hizo zinawapokelewa wahanga wanne wa kampuni hiyo.
Hata hivyo, Mtanzania mwingine aliyepoteza fedha zake, Naum Lantsman, mwenye umri wa miaka 75 kutoka Los Angeles, alikumbwa na uhalifu mkubwa zaidi, akipoteza dola 340,000, fedha ambazo alizipata kwa bidii kupitia biashara yake ya muda mrefu. Ingawa familia yake iliripoti wizi huo kwa ofisi ya Attorney General ya California, uchunguzi rasmi haukuanzishwa. Hali hii inaonesha changamoto kubwa katika kufuatilia udanganyifu wa sarafu za kidijitali na umuhimu wa ushirikiano kati ya mamlaka katika nchi tofauti. Uwepo wa udanganyifu wa “pig butchering” unazidi kuongezeka, ambapo wahalifu hujenga uhusiano wa karibu na waathirika wao kabla ya kuwanyonya fedha zao. Jina hili linaelezea vizuri mchakato wa kujenga uhusiano wa imani, na kisha kutoa pigo kubwa kwa waathirika pale ambapo wameshawishika na kuamua kuwekeza.
Hii sio hadithi ya mtu mmoja tu; ni kielelezo cha jinsi udanganyifu huu unavyoathiri jamii kwa ujumla, hasa miongoni mwa wazee ambao mara nyingi hawawezi kujiamza. Ili kukabiliana na kuongezeka kwa udanganyifu huu, ni muhimu kwa watoa huduma wa kifedha na mashirika ya serikali kutoa elimu kwa umma kuhusu hatari za uwekezaji wa sarafu za kidijitali. Kampeni za kuhamasisha zinapaswa kujumuisha maelezo ya wazi kuhusu jinsi wahalifu wanavyotumia mbinu za kisasa za kudanganya. Kinyume na ilivyokuwa awali, ambapo watu wengi walikuwa na kuona chanya kuhusu uwekezaji wa sarafu za kidijitali, sasa kuna haja ya kuwa na uelewa mpana kuhusu hatari zilizopo. Ingawa Madan amenufaika na uamuzi wa kurejeshewa fedha zake, kuna mamilioni ya watu ambao bado wako hatarini.
Hii ni sababu tosha ya kuzingatia mabadiliko katika sera na sheria zinazohusiana na udanganyifu wa sarafu za kidijitali. Nchi zinapaswa kufanya kazi kwa karibu ili kubaini na kumaliza udanganyifu huu ambao unachoma matumaini ya watu wengi. Katika sayari ya teknolojia ya kisasa, kumeibuka uwezo wa kuzuia na kukabiliana na udanganyifu wa kifedha, lakini inahitaji ushirikiano kutoka kwa jamii nzima, serikali, na sekta binafsi. Kila mtu ana jukumu lake katika kuhakikisha haki inapatikana. Hadithi ya Aleksey Madan ni ushahidi kuwa, ingawa vitu vinaweza kuonekana kuwa vikali, bado kuna matumaini na uwezekano wa kurejea kwa haki.
Kwa kumalizia, hadithi hii inaonyesha umuhimu wa kujiunga na mashirika yenye madhumuni mema yanayojitolea kusaidia waathirika wa udanganyifu. Aidha, waathirika wanahitajika kuwa na ujasiri wa kutoa ushuhuda wao ili kuzuia wengine wasiingie kwenye mtego kama huo. Hili ni somo muhimu kwetu sote: katika dunia ya kisasa, ambapo sarafu za kidijitali zina nafasi kubwa, elimu ndiyo silaha pekee ya kujilinda dhidi ya udanganyifu.
