Katika mwaka wa 2023, ripoti mpya kutoka FBI inaonyesha kwamba hasara zinazohusiana na sarafu za kidijitali zimefikia kiwango cha kihistoria cha dola bilioni 5.6. Takwimu hizi zimethibitishwa na karibu ripoti 70,000 zilizopokelewa kupitia Kituo cha Malalamiko ya Uhalifu wa Mtandao (IC3). Hii inaonyesha kuongezeka kwa asilimia 45 katika hasara ikilinganishwa na mwaka uliopita, hali ambayo inaibua maswali mengi kuhusu usalama katika matumizi ya sarafu za kidijitali na ulaghai unaohusiana na kuwawekea vifaa hivyo. Kati ya hasara hizo, asilimia 71 zilihusishwa na ulaghai wa uwekezaji, hali ambayo inadhihirisha jinsi wahalifu wanavyotumia mbinu za kisasa kuvutia wawekeza.
Hali kadhalika, aina nyingine za ulaghai ambazo zimesababisha kuongezeka kwa takwimu zinaweza kujumuisha ulaghai wa usaidizi wa kiteknolojia, ulaghai wa vituo vya simu, na udanganyifu wa kujifanya kuwa maafisa wa serikali. Hasara kubwa, takriban dola bilioni 4.8, iliripotiwa kutoka kwa raia wa Marekani, na hivyo kuonyesha kuwa Marekani inabaki kuwa malengo ya juu zaidi kwa wahalifu wa mtandao. Kulingana na ripoti, majimbo ya California, Texas, Florida, na New York yalikuwa ni miongoni mwa yale yaliyokumbwa na hasara kubwa zaidi, ambapo California iliripoti hasara ya dola bilioni 1.155.
Hali hii inaeleza namna ambavyo wahalifu wanavyotumia engo zinazotumika ili kufikia waathirika na kuwaelekeza kwenye mipango ya ulaghai. Katika muktadha huu, FBI inasisitiza kwamba mbinu mpya za ulaghai zimeibuka kwa kasi. Miongoni mwa mbinu hizo ni pamoja na matumizi ya programu za uchumba na mitandao ya kitaaluma ambayo huwafanya watumiaji kujiunga na tovuti za “pig butchering.” Katika kesi hii, wakurugenzi wa ulaghai wanatumia kudanganya waathirika, kwa kuwaelekeza kwenye uwekezaji ambao wanaweza kuwa na hatari kubwa lakini kwa wakati huo huo wanaahidi faida kubwa. Mbali na hiyo, ulaghai wa madini ya likiditataka unatumiwa ambapo wahalifu wanawahakikishia waathirika juu ya faida kubwa kwa kuwekeza katika “pools” za likiditati.
Aidha, umekuwa ukiongezeka matumizi ya programu za mchezo wa kubahatisha zinazodai kuwa zinatumia teknolojia ya blockchain, ambazo hushawishi wachezaji kuunganishwa kwenye huduma zao za sarafu ya kidijitali. Shida nyingine inayozidi kugusa waathirika ni ulaghai wa urejeshaji wa sarafu, ambapo wahalifu wanawalenga wale waliokwisha kuwa waathirika wa ulaghai mwingine. Wanaahidi huduma za urejeshaji za ukweli lakini mara nyingi wanahitaji malipo ya awali, hali ambayo husababisha waathirika kupoteza fedha zaidi. Katika jaribio la kukabiliana na ongezeko hili la ulaghai, FBI imewashauri watu kuwa makini ikiwa wanakutana na ahadi zinazoweza kubainishwa kama “zilizozidishwa.” Kumbuka kwamba ni muhimu kuthibitisha uhalali wa majukwaa ya uwekezaji kabla ya kujiwekea fedha.
Aidha, inashauriwa kuwa na wahusika wa kihusiano wa fedha ambao wanaweza kukutana ana kwa ana na si kusaidiwa na mtu yoyote wa mtandao. Hii inapaswa kuchukuliwa kama ishara ya kuonya. Ili kujilinda na udanganyifu wa aina hii, hata hivyo, ni muhimu pia kutumia pochi tofauti za sarafu za kidijitali kwa ajili ya michezo na uwekezaji. Kila wakati, jalali kuangalia ruhusa za pochi zako na uondoe ufikiaji wowote wa kutokuhitajika kwa kutumia zana za kuangalia ruhusa za nishati. Uhamasishaji unaendelea kuwa muhimu zaidi, kwani wahalifu wanatumia uhalisia wa kidijitali kujenga mazingira ya uaminifu na kuvutia waathirika.
FBI inatoa mwito kwa wananchi kuchukua hatua za tahadhari katika nyanja yoyote inayohusiana na sarafu za kidijitali. Kila mwaka, hasara zinazohusiana na sarafu za kidijitali zinaendelea kuongezeka, na hivyo kutishia usalama wa raia wa Marekani na dunia kwa ujumla. Ni wazi kuwa, vikwazo vinavyokabili viwango vya juu vya udanganyifu vinahitaji umakini wa haraka wa watendaji wanaoaminika. Zaidi ya hayo, inahitajika kuwajulisha raia juu ya hatari zinazohusiana na biashara za sarafu za kidijitali ili waweze kuchukua hatua zinazofaa. Katika taswira pana zaidi, kufikia kiwango hiki cha hasara hakukuwa hitimisho la mbinu mpya za uhalifu, bali ni mwendelezo wa tatizo linalohitaji mkazo wa akina baba wa bishara na mamlaka.
Wakati wahalifu wanaendelea kuboresha mbinu zao, inabainika wazi kwamba mtu mmoja mmoja anahitaji kuchukua jukumu la kuhakikisha usalama wa fedha zao za kidijitali. Kila mtu anawajibika kutafuta taarifa sahihi na uelewa wa kina kuhusu sarafu za kidijitali kabla ya kujiwekea fedha zao. Kuunga mkono juhudi za kutoa elimu na ufahamu zaidi, kuna haja ya kuanzisha kampeni za kutoa elimu kwa umma kuhusu hatari zinazohusiana na sarafu za kidijitali na mbinu za kujilinda. Asasi za serikali, mashirika yasiyo ya kiserikali, na makampuni ya teknolojia yanayoshughulika na usalama wa mtandao yanapaswa kuungana pamoja ili kutoa maarifa zaidi kwa umma. Ili kukabiliana na tatizo hili kwa mafanikio, ni muhimu kuweka sheria zaidi na taratibu za udhibiti wa sarafu za kidijitali.
