Katika ulimwengu wa uchumi, viwango vya mfumuko wa bei ni jambo muhimu sana na linahitaji kufanyiwa utafiti na mabadiliko ili kukabiliana na hali halisi zinazobadilika kila siku. Kila nchi ina sera yake ya kiuchumi ambayo inajumuisha malengo ya mfumuko wa bei. Mojawapo ya malengo hayo ni kiwango cha asilimia 2% ya mfumuko wa bei, ambacho kimekuwa kikiangaziwa kwa miaka mingi. Hata hivyo, makala ya hivi karibuni katika gazeti la Financial Times inatoa wito wa kufanywa mabadiliko katika mtazamo wetu kuhusu lengo hili la asilimia 2%. Ili kuelewa ni kwa nini ni muhimu kujadili upya lengo hili, lazima tufahamu ni nini kinachosababisha mfumuko wa bei na jinsi anavyoshughulikia maisha ya kila siku ya mtu wa kawaida.
Mfumuko wa bei unatokea wakati mahitaji ya bidhaa na huduma yanapoongezeka zaidi ya uwezo wa uzalishaji wa uchumi. Hii husababisha bei kuongezeka, jambo ambalo linaathiri uwezo wa watu kununua bidhaa na huduma. Katika kipindi cha miaka mingi, lengo la asilimia 2% limeonekana kama kiwango thabiti cha kuhakikisha ukuaji wa uchumi na kudumisha utstahimilivu wa kifedha. Hata hivyo, hali ya uchumi wa dunia imebadilika sana kutokana na sababu mbalimbali kama vile athari za janga la COVID-19, kuongezeka kwa gharama za nishati, na mabadiliko katika mifumo ya biashara kimataifa. Katika mazingira haya, kudumisha kiwango cha asilimia 2% kimekuwa kazi ngumu na yenye changamoto nyingi.
Wengi wanajiuliza ikiwa hawana budi kubadilisha lengo hili ili kuendana na hali halisi ya sasa. Mwandishi wa Financial Times anasisitiza kuwa lengo la asilimia 2% linaweza kuwa kikwazo kwa ukuaji wa uchumi katika nchi nyingi. Katika mazingira ambapo nchi zinakabiliana na mfumuko wa bei wa juu, kupunguza lengo hadi asilimia 3% au hata 4% kunaweza kuwezesha serikali na benki kuu kuchukua hatua zinazowezesha kuimarika kwa uchumi. Mbali na hilo, lengo la asilimia 2% linaweza kuonekana kama kizuizi kwa sera za kifedha, hasa pale ambapo benki kuu zinapaswa kuongeza viwango vya riba ili kukabiliana na mfumuko wa bei. Wakati wa janga la COVID-19, serikali nyingi zililazimika kuchukua hatua za haraka za kiuchumi ili kusaidia wananchi na biashara zao.
Hii ilijumuisha kuchapisha pesa nyingi ili kufidia hasara zilizotokana na kufungwa kwa uchumi. Hatua hizi zilisababisha kuongezeka kwa mfumuko wa bei, ambao wengi waliona kama chaguo la muda mfupi. Hata hivyo, sasa tunaweza kuona kuwa hali hii inaweza kudumu, na hivyo kutufanya tujiulize kama lengo la asilimia 2% bado linaweza kuwa la mwaka 2023 na kuendelea. Kuna sababu nyingi zinazotetea mabadiliko ya lengo hili. Kwanza, mfumuko wa bei unapoendelea kuwa juu, maisha ya wananchi yanaathirika.
Vitu kama chakula, makazi, na usafiri vinazidi kuwa ghali, na hivyo kumfanya mtu wa kawaida kuwa katika hali ngumu zaidi. Serikali na benki kuu zinapaswa kuchukua hatua ambazo zitatatua tatizo hili badala ya kuzingatia lengo ambalo linaweza kuwa halifai tena. Pili, kuna picha pana zaidi ya uchumi. Katika ulimwengu wa sasa, hali ya mabadiliko ya tabia nchi na majanga mengine ya asili yanahitaji nchi kuwekeza katika mifumo endelevu ya uzalishaji na nishati. Kuanzia sasa, lengo la asilimia 2% linaweza kuonekana kama kikwazo katika jitihada za kuleta mabadiliko hayo.
Ikiwa tunatarajia kukabiliana na changamoto zinazotokana na mabadiliko ya tabia nchi, ni lazima tupokee ukweli wa kwamba lengo letu la mfumuko wa bei linahitaji kubadilishwa. Kwa upande mwingine, upinzani kwa mabadiliko hayo umekuwepo. Wafuasi wa lengo la asilimia 2% wanasema kuwa kubadilisha lengo hilo kwa kiwango cha juu zaidi kunaweza kupelekea kukosekana kwa imani katika sera za kifedha. Hii inaweza kuathiri uwekezaji na ukuaji wa uchumi kwa jumla. Pia, kuna wasiwasi kwamba mfumuko wa bei unaweza kuongezeka zaidi ikiwa lengo hili litabadilishwa, jambo ambalo linaweza kuwa na madhara mabaya kwa uchumi.
Hata hivyo, ni muhimu kukumbuka kuwa mabadiliko ni sehemu ya maendeleo. Katika historia, nchi nyingi zimeshindwa kufuata malengo ya kifedha ambayo yalionekana kuwa na mantiki wakati wa kupangwa. Badala yake, Serikali na benki kuu zinapaswa kufungua milango ya majadiliano na kujifunza kutoka kwa hali halisi ya uchumi wa dunia. Hali hii inahitaji ujasiri na maamuzi ambayo yanaweza kuonekana kuwa magumu katika wakati huu, lakini yanaweza kuleta manufaa makubwa kwa mustakabali wa uchumi. Ni wakati wa kukubali kuwa mabadiliko yanaweza kuwa na manufaa, na lengo la asilimia 2% linaweza kuwa moja ya maeneo ya kwanza ya kujadiliwa.
Uchumi wa dunia unahitaji kuzingatia mahitaji ya watu wa kawaida, sio tu takwimu za kitaifa. Lengo la mfumuko wa bei liwe ni zana ya kusaidia ukuaji wa uchumi badala ya kizuizi. Kwa hivyo, ni sharti liwe wazi na litafsiriwe kwa njia inayowezesha maendeleo endelevu ya jamii. Katika kumalizia, ni wazi kuwa ni wakati muafaka wa kufikiri upya kuhusu lengo la asilimia 2% la mfumuko wa bei. Dunia inabadilika, na hivyo maamuzi yetu ya kiuchumi yanapaswa kuendana na mabadiliko hayo.
Kwa kuhakikisha tunahusisha wahusika wote katika mchakato wa kutunga sera, tunaweza kujenga uchumi ambao unahudumia wananchi wote na kuimarisha ustawi wa jamii nzima. Ni muhimu hivi sasa kuangalia mbali zaidi ya lengo la asilimia 2% na kufikiria kuhusu mdadi mzuri zaidi wa uchumi.
