Hali ya Kutisha: Ukatili na Mauaji ya Kijinsia Kwenye Vita vya Ukraine Katika kipindi cha miaka miwili iliyopita, dunia imekuwa na wasiwasi mkubwa kutokana na vita vya Ukraine, ambavyo vilianza tarehe 24 Februari 2022. Ingawa matumaini ya suluhu yamekuwa yakiwaibua watu wengi, kando na mzozo wa kijeshi, halisi ni kwamba mateso na ukandamizaji wa haki za binadamu unaendelea kuongezeka, hasa katika nchi ya Urusi. Ripoti za Umoja wa Mataifa (UN) zinaeleza kuwa wakosoaji wa serikali wanakabiliwa na vitendo vya kikatili na unyanyasaji mbaya. Hali hii inaonyesha si tu hali halisi nchini Urusi bali pia inatoa muonekano wa giza katika mfumo wa kisiasa wa dunia. Kwa upande mmoja, Urusi inajaribu kujiweka kama nguvu ya kisiasa na kijeshi katika eneo la kimataifa, lakini kwa upande mwingine, inadhihirisha udhaifu wake kwa kukandamiza vikwazo vya ndani.
Watu wengi wanaweza kufikiria kuwa sehemu ya serikali hufanya kazi kwa mujibu wa sheria na kanuni, lakini ukweli ni kwamba wadadisi wanaripoti kuwa watu wengi wamekuwa wakikamatwa, kuteswa, na hata kuuliwa. Hivyo, swali ambalo linajitokeza ni: Je, kweli Urusi inachukulia hatua hii kama sehemu ya kulinda usalama wake, au ni sehemu ya hofu ya kujiondoa madarakani? Miongoni mwa ripoti za hivi karibuni za Umoja wa Mataifa, kuna habari mbalimbali kuhusu viongozi wa upinzani na wapinzani wa serikali ya Rais Vladimir Putin wanaokumbana na mateso mabaya. Watu hao wanakabiliwa na tuhuma za kuwa na "maoni yanayokinzana" na serikali. Inasemekana kuwa baadhi yao wanakamatwa bila sababu, na kuwafungulia mashtaka yasiyo na msingi, huku wengine wakiuawa kwa sababu za kisiasa. Kila siku, watu wapatao kumi wanakamatwa na kuteswa ndani ya nchi, jambo ambalo linazua wasiwasi mkubwa miongoni mwa wanaharakati na wapenzi wa demokrasia.
Katika ripoti hiyo, UN ilitangaza kuwa baadhi ya watu wanaokamatwa hupelekwa kwenye vituo vya mateka ambapo wanawekwa gizani kwa muda mrefu, bila kupata fursa ya kupata msaada wa kisheria. Ni pale ambapo wanakabiliwa na ukatili wa ajabu, ikiwa ni pamoja na kupigwa, kunyanyaswa kijinsia, na vitendo vingine vya ukatili. Kwa mujibu wa ripoti hiyo, lengo la serikali ni kukata tamaa kwa wapinzani, na kuharibu uwezo wao wa kupambana. Hali hii inadhihirisha jinsi wanaharakati wanavyopambana na mtindo wa serikali wa ukanidishaji. Vita vya Ukraine vimedhihirisha wazi kuwa si tu ni mzozo wa kijeshi, bali pia ni vita vya kisiasa na kiuchumi ambavyo vinaathiri watu wa kawaida.
Wananchi wa Urusi wanakabiliwa na hali ngumu, wakati ambapo gharama za maisha zinaendelea kupanda na uhaba wa bidhaa unazidi kuwa mbaya. Serikali ya Urusi inaonekana kuwa haijiwekei mipango ya kuelekeza rasilimali zake kwa ajili ya kuboresha hali ya maisha ya raia wake. Badala yake, usanifu wa kijeshi na mawazo ya ukandamizaji umekuwa kipaumbele cha kwanza. Hata hivyo, licha ya giza na ukandamizaji, kuna matumaini miongoni mwa raia wa Urusi. Ndani ya nchi hiyo, kuna harakati za kimya kimya ambazo zinazidi kuongezeka.
Wanablogu, wanaharakati wa haki za binadamu, na watu wa kawaida wanaanza kujiandaa ili kusema ukweli. Ingawa kuna hatari kubwa ya kukamatwa na kuadhiriwa, watu hawa wanaonyesha ujasiri wa kushiriki madukani, mitandao ya kijamii, na hata katika mikutano isiyo rasmi kuwapa sauti wale ambao hawawezi kusema. Watu wanadai haki zao na mambo ya msingi kama vile uhuru wa kujieleza na haki za kisiasa. Janga la ukatili nchini Urusi linawatia wasiwasi wengi, lakini pia kuna matumaini kwamba maendeleo haya yanaweza kusababisha mabadiliko ya halisi. Hofu imekuwa ikitanda miongoni mwa watu, lakini nguvu ya umma imewawezesha wengine kujiunga na harakati za kudai haki na demokrasia.
Maandamano ya amani yamekuwa yakiwaandaa watu kuungana, na kuongeza mwanga kwa matumaini mapya. Ikiwa hali itaendelea kuongezeka katika mwelekeo huu, ni rahisi kuona kuwa Urusi inaweza kushuhudia mabadiliko ya kihistoria. Kuhusiana na ukandamizaji huu wa haki za binadamu, jamii ya kimataifa inapaswa kuchukua hatua. Ni muhimu kwamba mataifa yanayoendelea yanajitolea kutoa msaada wa kiuchumi na wa kisiasa kwa watu wa Urusi ambao wanasimama kidete dhidi ya ukandamizaji. Pia, inahitajika mipango ya kudhibiti na kupiga vita vitendo vya unyanyasaji wa watu, ili kuhakikisha kuwa wale wanaofanya hivyo wanakabiliwa na sheria.
Pale ambapo serikali inashindwa kutoa ulinzi kwa raia wake, ni jukumu la jumuiya ya kimataifa kuchukua hatua. Kwa kumalizia, hali inayojitokeza nchini Urusi ni ishara ya matumaini na hofu. Ingawa kuna mateso na ukandamizaji ni dhahiri, kuna nguvu za watu ambazo zinasimama kudai haki za kibinadamu na uhuru wa kisiasa. Umoja wa Mataifa pamoja na nchi nyingine za kigeni zinahitaji kuangazia hali hii ili kuangazia mabadiliko yanayoendelea nchini Urusi. Ni wakati wa dunia kushirikiana kudai ukweli, haki, na demokrasia kwa wote, ili kuweza kuijenga siku yenye mwangaza zaidi kwa vizazi vijavyo.
Hii ni vita ya kiroho na kimwili, ambapo ukweli na haki vinahitaji kushinda.
