Katika ulimwengu wa sayansi, swali linalojitokeza mara nyingi ni: “Big Bang ilitokea vipi?” Utafiti wa ulimwengu wetu umejengwa juu ya mifano na nadharia ambazo zinatafuta kuelewa chanzo cha kila kitu tunachokiona. Tunatambua kwamba hadithi ya ulimwengu inajumuisha matukio muhimu sana yaliyojiri karibu miaka bilioni 14 iliyopita, na mazingira hayo yanaweza kupatikana kwa njia tofauti za kisayansi. Kwa miaka mingi, wanasayansi wamekuwa wakichunguza alama mbalimbali za uwepo wa Big Bang. Tumeshuhudia vitu kadhaa vinavyothibitisha kwamba ulimwengu wetu ulianza na tukio kubwa la kuanzia. Mojawapo ya dalili zinazotambulika zaidi ni upanuzi wa ulimwengu.
Wakati tunatazama anga usiku, tunaona miale ya nyota na galaxies. Utafiti umeonyesha kwamba karibu kila galaxy inasogea mbali na sisi kwa kasi ya ajabu. Hii inaonesha kwamba ulimwengu unapanuka. Ikiwa ulimwengu unapanuka sasa, ni mantiki kusema kwamba katika kipindi fulani kilichopita, ulimwengu huo ulikuwa mdogo sana, ukijumuisha vitu vyote katikati ya mwili mmoja. Tukio hili la mwanzo linajulikana kama Big Bang.
Wanasayansi wameweza kupima kasi ya galaxies na kuweza kuamua wakati Big Bang ilipotokea. Takwimu hizi zinaonyesha kwamba ni karibu miaka bilioni 14 iliyopita. Hata hivyo, hatuwezi kuona galaxies zinaondoka moja kwa moja, bali dalili ni katika mwanga wa galaxies hizo. Mwanga unatokea kuwa mwekundu kuliko inavyopaswa, na hii ni kwa sababu ya mchakato wa kupanuka ambao unabadilisha mawimbi ya mwanga. Tunapofafanua, kama vile sauti ya magari inapopita, inakuwa ya chini zaidi.
Hali hiyo hiyo hutokea kwa mwanga. Wakati galaxy inasogea mbali, mawimbi ya mwanga yanaendelea kupanuka, na kufanya mwanga utekeleze sifa zinazohusiana na rangi ya shaba – ni kama kutazama kitu mbali na sisi kilichovaa nguo za rangi ya buluu, lakini sasa kinachukua rangi nyekundu. Ili kupata uthibitisho zaidi juu ya Big Bang, wataalamu wanatufundisha juu ya mng’aro wa mwanga wa zamani. Baada ya Big Bang, ulimwengu ulikuwa umejaa mwangaza mkali sana. Wakati ulimwengu ulipopanuka, mwanga huo ulianza kupanuka na sasa unajulikana kama Cosmic Microwave Background (CMB).
Aidha, pia ni mwangaza wa kale ambao unaweza kutazamwa kupitia teleskopu maalum. Unapoitazama nchi zote, mwanga huu wa kale unajaza anga kwa namna ya tofauti. CMB sio sawa na mwanga wa nyota, kwani unapatikana kwa kila sehemu ya anga na unajitokeza kila mahali. Hii ina maana kwamba kwa kutumia teleskopu, tunaweza kutambua mng’aro wa mwanga huo, na kwa wewe kusema kwamba tunaweza kuona alama za nyakati za mwanzo za ulimwengu ni jambo lisilo na ubishi. Katika sayansi, kuona ni kuamini.
Hata hivyo, mchakato wa kuona angalau una majaribio ya thamani ambayo yanatufundisha zaidi. Angalia, wakati tunatazama anga kwa telescopes zetu sifa, tunapiga picha za mbali sana - kadhaa bilioni ya mwangaza miaka kama inavyoweza kutoka kwa mikoa ambapo gasi hupatikana. Gasi hizi za kale zinakadiriwa kuwa na umri wa miaka bilioni 12 au 13, na zinathibitisha kwamba maisha ya nyota haikuwa bado yameanza. Kwa kutumia njia inayojulikana kama spectroscopy, wanasayansi wanachambua mwanga unaopita kupitia gasi hizo na kujua ni vitu gani vinajumuisha. Tunaweza kugundua kwamba gasi hizo zina vitu vichache sana vinavyoweza kupatikana katika nyota zetu za sasa, ikiwa ni pamoja na hidrojeni na heliamu.
Hii inaakisi hali ya mambo kabla ya nyota kuanza kuundwa. Ni muhimu kuelewa kwamba tunapoendelea kufanya tafiti zetu, ufahamu wetu wa ulimwengu unaboresha. Kila hatua ya utafiti huu inatoa mwanga zaidi juu ya jinsi ulimwengu ulivyoanzishwa. Ikiwa Big Bang haikupita, ni vigumu kufikiria ni ipi njia bora ya kuelezea jinsi ulimwengu ulivyoharibika na kuendelea kuishi. Hivyo, tutatambua mabadiliko yanayotokea katika utafiti wetu wa kisayansi na kuelewa kuwa taarifa hii haiko tu kwa manufaa yetu sisi kama wanadamu bali pia ni kwa ajili ya kila kizazi kijacho.
Uchambuzi wa kina wa nafasi na wakati unahitaji kuingiliana na sayansi ili kupata majibu sahihi. Kadhalika, bila shaka wataalamu wengi wanakutana na changamoto tofauti. Hata hivyo, wito huu wa kukubali ukweli wa Big Bang unakua kila siku. Tofauti na ilikuwa miaka 100 iliyopita, wakati maswali yalikuwa mengi zaidi kuliko majibu, sasa tunaweza kusema kwa uhakika kwamba sio tu wanasayansi wanakubali kuwepo kwa Big Bang, bali pia wanamshughulikia ili kuweza kufanya utafiti wa kina zaidi. Tukitazamia mbele, maswali ambayo bado yanahitaji majibu ni mengi.
Je, Big Bang ilikuwa mwisho au mwanzo? Je, tunaelekea wapi kutoka hapa? Tunaweza aje kuelewa mwangaza wa giza? Maswali haya yanapuuziliwa mbali wala hayatawekwa kando. Hatimaye, tunapaswa kukumbuka kwamba sayansi inategemea ndege ya mawazo na uvumbuzi. Ieleweke kwa mwili wa habari kwamba Big Bang ni nadharia, lakini inategemea uthibitisho wa kihistoria na kisayansi. Ujumbe wa sayansi ni kudumu na ni muhimu kwa kila mmoja wetu, sio tu katika kutafuta ukweli kuhusu asili yetu lakini pia katika mtazamo wa kuelewa ulimwengu huu ambao tunakaa. Katika kuelekea kuelewa jinsi ulimwengu ulivyoumbwa na kuangazia matukio yaliopewa umuhimu, basi ni jukumu letu kudumisha maswali na mipango yetu ya kisayansi.
Tufanye utafiti zaidi, tujijenge na kuishi kwa matumaini, huku tukitafakari chanzo chetu na kuwa na shauku ya kujua nini kitatokea katika siku zijazo. Kila tukio lina hadithi yake, na hadithi ya Big Bang ni mojawapo ya za kusisimua zaidi katika historia ya binadamu.
