Katika kikao cha hivi karibuni cha bunge nchini Malawi, kauli za Dr. George Chaponda, Kiongozi wa Upinzani, zilijulikana kama mwito wa dharura wa kuimarisha upekuzi wa sheria na kudai haki. Maongezi yake yalisheheni ufunguo wa kuelewa changamoto zinazoikabili demokrasia ya Malawi na umuhimu wa utawala wa sheria. Dr. Chaponda alianza kwa kuzingatia malalamiko yaliyotolewa kuhusu bunge na mchakato wa uamuzi wa sheria.
Alisisitiza kuwa ni muhimu kwa wabunge kupata wakati wa kutosha kufahamu na kujadili muswada wa sheria kabla ya kupigiwa kura. "Sababu ya kutokuwa na usawa wa sheria ni kasi tunayoipitisha. Sheria zinahitaji uchambuzi wa kina na majadiliano ya kina ili kuhakikisha hazina kasoro ambazo zinaweza kuathiri raia," alisema. Alihitimisha kuwa, njia hii itasaidia kuongeza uaminifu katika taasisi za kifedha na kuimarisha utawala bora nchini. Katika hatua nyingine, Dr.
Chaponda alikumbushia umuhimu wa kurekebisha sheria zinazohusiana na usalama wa mtandao, akisema kuwa ni jambo la kushangaza kuona jinsi Sheria ya Marekebisho ya Usalama wa Mtandao haikuwekwa kwenye ajenda ya bunge. Alieleza kutokufanyika kwa marekebisho haya kama dalili ya kushindwa kwa serikali kukabiliana na masuala yanayoathiri haki za kiraia kwenye enzi hii ya teknolojia ya habari. "Tunapaswa kuwa na sheria zinazolinda raia wetu katika ulimwengu wa kidijitali, ambapo vitisho vya usalama vinazidi kuongezeka," alisema. Vilevile, Dr. Chaponda alizungumzia suala la kukamatwa kwa kisiasa, akisisitiza kuwa hivi karibuni kumekuwa na matukio kadhaa ya kukamatwa kwa viongozi wa siasa na wanaharakati wa haki za binadamu.
Aliashiria kuwa hali hii inatoa picha mbaya kuhusu kuelekea kwenye uchaguzi wa 2025. Aliweka wazi kuwa, dhamira ya serikali ya kukandamiza upinzani inatia wasiwasi mkubwa katika mwendo wa demokrasia nchini kwa sababu inamnyima mtu kila mtu haki yake ya kutoa maoni. "Watu wanapaswa kuwa na nafasi ya kutoa mawazo tofauti bila hofu ya kukamatwa au kuhukumiwa," alisisitiza. Dr. Chaponda alihitimisha kwa kutoa wito kwa serikali kuchukuwa hatua thabiti za kuhakikisha kuwa mchakato wa kutunga sheria unazingatia viwango vya juu vya uwazi.
Alihoji kwamba, ni lazima kuwa na mfumo wa uwajibikaji katika bunge ili kuepusha hali ya uwakilishi usio na maana kwa wananchi. "Upekuzi mzuri wa sheria ni msingi wa demokrasia yetu. Sio tu kuepusha makosa lakini pia kuimarisha uhusiano kati ya raia na viongozi wao," aliongeza. Kwenye hitimisho la hotuba yake, alionyesha matumaini kwamba, Malawi bado ina nafasi ya kurekebisha mwelekeo wake wa kisiasa kwa kushirikiana vizuri miongoni mwa vyama mbali mbali vya siasa na kusimamia uwazi na haki kwa watu wote. Katika kuelewa uzito wa mazungumzo haya, ni lazima kutambua kuwa Malawi iko katika kipindi kigumu kisiasa.
Watu wamekuwa wakitafuta njia sahihi ya kuanzisha mabadiliko chanya. Kwa hivyo, kauli za Dr. Chaponda zinawakilisha hisia za wengi wanaohisi kuwa lazima kuwe na mabadiliko ya kina katika mfumo wa utawala wa sheria. Uchambuzi wa kina wa muswada wa sheria ni muhimu ili kuhakikisha kuwa sheria zinazopitishwa zinakidhi mahitaji ya wananchi na zimejikita katika kanuni za haki na usawa. Hii ndiyo sababu kwa nini wabunge wanapaswa kupata muda wa kutosha kuangalia maudhui hapa.
Fursa hii itasaidia kufungua majadiliano ya kina ambayo yatasaidia kuboresha muundo wa sheria na kuwalinda raia kwenye mazingira ya kidijitali ambayo yanakumbwa na changamoto nyingi. Zaidi ya hayo, kuna hitaji la kuimarisha shule za sheria na maeneo mengine ya mafunzo ya kisheria ili kutoa mafunzo bora na yenye tija kwa wanafunzi. Hatimaye, wanafunzi wa sheria na wataalamu wengine wa sheria wanahitaji kuwa na maarifa ya kutosha juu ya mabadiliko yanayotokea kwa haraka katika dunia ya teknolojia na njia za kutunga sheria ambazo zinaweza kutoa muafaka kwa hali halisi ya kisasa. Kwa kuongezea, kuna haja ya kuyatumia mazungumzo haya kutumia majukwaa ya ndani na kimataifa kusaidia kuimarisha demokrasia nchini Malawi. Hali hii itasaidia kukidhi matakwa ya kisheria na kuelekea kwenye demokrasia ya kweli.
Hapa ndipo kuna nafasi ya wadau kutoka sekta zote, ikiwa ni pamoja na mashirika ya kidiplomasia na yasiyo ya kiserikali, kuwakilisha masilahi ya raia kwa kufaidi kutokana na nguvu zao za kushawishi. Kwa kuzingatia hayo, Dr. Chaponda amefanya kazi kubwa ya kuwakumbusha wabunge na serikali kuhusu dharura ya kurekebisha sheria na kuimarisha utawala bora. Msemo wake wa mwisho umeacha alama kwamba, wale wanaoshughulika na masuala ya kisheria hawawezi kuwa na wasiwasi tu kuhusu kuimarisha maslahi ya kisiasa bali pia wanapaswa kufikiria kwa makini kuhusu matokeo yaaminifu kwa jamii nzima. Kwa kuendelea na mjadala huu, ni muhimu kwa wanajamii kuungana na kutoa mawazo yao kuhusu jinsi ya kuboresha mfumo wa sheria nchini Malawi ili kufikia demokrasia halisi.
Na kwa hivyo, Dr. Chaponda ameweza kuwa chachu ya mabadiliko ambayo yanaweza kuleta haki na uwazi kwa nchi yetu. Hili ni somo muhimu kwa wanasiasa na raia wote nchini. Sasa ni wakati wa kuangalia mbele na kuanzisha majadiliano ya maana yanayohusishwa na masuala haya ya kisheria, ili kuhakikisha kuwa raia wanapata haki zao bila hofu ya kudhalilishwa au kukandamizwa. Ufuatiliaji wa sheria, haki na uwazi vinahitaji kutendewa haki ili kuimarisha demokrasia na kutoa mazingira mazuri kwa kila Malawian.
Katika hatua ya mwisho, Dr. Chaponda anasisitiza kwamba, ni lazima jamii ya Malawi iwe na sauti kubwa katika mambo yanayomhusu kila mmoja. Hii itasaidia kurejesha imani kwa mfumo wa utawala wa sheria na kuweka kiwango bora cha ushirikiano kati ya raia na viongozi wao. Malengo haya yanahitaji umoja wa ndani wa kila Malawian ili kufikia mafanikio katika kudai haki na uwazi. Malawi inahitaji mabadiliko, na kauli ya Dr.
George Chaponda inataka kuwa mwangaza wa matumaini katika safari hii ya kuelekea kwenye uwezeshaji wa haki, uwazi, na demokrasia ya kweli. Ni jukumu letu sote kuzingatia mifumo na kanuni hizi kwa faida ya kizazi kijacho.
