Katika mwaka wa 2023, kampuni maarufu ya 23andMe ilikumbwa na tatizo kubwa la usalama wa data, ambalo lilisababisha kufichuliwa kwa taarifa za wateja milioni 6.9. Kampuni hiyo, inayojulikana kwa huduma zake za utafiti wa vinasaba, ilikabiliwa na mashtaka kadhaa yanayohusiana na uvunjifu wa faragha na usalama wa taarifa binafsi za wateja wake. Hatimaye, kampuni hiyo imekubali kulipa fidia ya dola milioni 30 ili kutatua kesi hiyo ya uvunjifu wa data. Kampuni hiyo, yenye makao yake makuu mjini South San Francisco, ilikumbwa na matatizo makubwa ya kifedha na imeshuhudia mabadiliko katika utawala wake wa kifedha.
Katika kipindi cha robo ya pili ya mwaka 2023, 23andMe ilitangaza kupoteza dola milioni 69.4 huku ikipata mapato ya dola milioni 40.4. Hali hii iliwafanya viongozi wa kampuni hiyo, akiwemo mwanzilishi na mkurugenzi mtendaji Anne Wojcicki, kutafuta njia za kujinasua na hali mbaya ya kifedha. Tukio hilo la uvunjifu wa data lilianzia mwezi Aprili 2023 na kudumu kwa muda wa miezi mitano, ambapo taarifa za wateja milioni 14.
1 zilibainika kuwa hatarini. Kampuni hiyo ilitangaza kuhusu uvunjifu huo kupitia blogu rasmi yake mwezi Oktoba 2023, ambapo ilisema kuwa mharamia alifanikiwa kufikia taarifa za wasifu wa DNA wa wateja milioni 5.5. Aidha, taarifa za wateja wengine 1.4 milioni ambao walitumia huduma ya Family Tree pia zilinasa.
Kesi hiyo ya madai ilifungua uwanja wa mjadala mzito juu ya faragha ya taarifa za wateja, hususan kwa makundi ya wateja wa asili ya Kichina na Kiyahudi wa Ashkenazi, ambao walidai kuwa walikumbwa na hatari ya kipekee. Mharamia alidaiwa kuwalenga wateja hawa na kuzipeleka taarifa zao sokoni wa giza. Katika makubaliano yaliyofikiwa, 23andMe itatoa fidia kwa wateja walioathirika na uvunjifu wa data, pamoja na programu ya usalama inayojulikana kama Privacy & Medical Shield + Genetic Monitoring ambayo itadumu kwa kipindi cha miaka mitatu. Hivyo, kampuni hiyo itawapatia wateja ambao taarifa zao zilipatikana kifungua kinywa cha usalama wa data ambayo itasaidia kufuatilia matumizi yao ya taarifa za kibinafsi. Hata hivyo, wadhamini wa kesi hiyo walibaini kuwa makubaliano haya ni ya maana kwa wateja walioathirika na walikiri kuwa hali ya kifedha ya 23andMe ilikuwa ya kutatanisha.
Aidha, kampuni hiyo ilieleza kwa hakika kwamba miongoni mwa gharama za makubaliano, wanatarajia kwamba karibu dola milioni 25 zitafidiwa na bima ya kisawe. Katika hatua ambayo inaweza kuleta matumaini kwa wateja, 23andMe ilieleza kuwa inaamini kuwa makubaliano haya ni bora kwa manufaa ya wateja wake. Kampuni hiyo imeomba mahakama iahirishe shughuli za usuluhishi dhidi ya mamia kwa maelfu ya washiriki katika kesi hiyo hadi makubaliano haya yatakapothibitishwa, au wanapochagua kutoshiriki. Katika dunia ya teknolojia ambapo taarifa binafsi zinakuwa muhimu zaidi, uvunjifu wa data wa 23andMe unaleta mwangaza juu ya umuhimu wa kulinda taarifa hizi. Kampuni nyingi zinategemea taarifa za kibinafsi za wateja wao ili kutoa huduma bora, lakini uvunjifu wa usalama unaweza kuharibu uhusiano kati ya wateja na kampuni hizo.
Hiki ni kipande cha somo kwa kampuni nyingine zinazoendesha shughuli zao mtandaoni. Sera ya faragha na usalama wa data inapaswa kuwa kipao kwanza kwa kampuni zinazotekeleza huduma za kidijitali. Wateja wanapokuwa na imani kuwa taarifa zao za kibinafsi zinahifadhiwa kwa usalama, wanaweza kuwa na ujasiri zaidi katika kutumia huduma hizo. Hata hivyo, pale ambapo matukio kama haya yanatokea, ni muhimu kwamba kampuni ziwe tayari kuchukua hatua za haraka na kutoa fidia kwa wateja walioathirika. Katika kukabiliana na changamoto za kisheria, kampuni hiyo ya 23andMe imejifunza kuwa jibu la haraka na la uwazi kwa maswali ya faragha ya wateja ni muhimu.
Kama inavyofanyika katika kesi nyingi za uvunjifu wa data, uhamasishaji wa umma na kujitolea kwa kampuni kuonyesha utayari wao wa kufanya marekebisho ni hatua muhimu katika kujengana uaminifu wa wateja. Wakati 23andMe inatafuta njia za kuimarisha usalama wa data, wateja wanaweza kuwa na wasiwasi kuhusu usalama wa taarifa zao za kibinafsi. Ni muhimu kwa wateja kufanya utafiti wa kina kabla ya kushiriki taarifa zao za kibinafsi na kuhakikisha kuwa kampuni wanaochagua wana sera madhubuti za faragha na usalama. Kwa ujumla, makubaliano haya ya $30 milioni yanaweza kudhihirisha kuwa mchakato wa usindikaji wa taarifa za kibinafsi unahitaji uangalifu wa hali ya juu ili kuweka taarifa hizo salama. 23andMe wanatarajiwa kujifunza kutokana na kadhia hii na kuimarisha mifumo yao ya usalama, ili kuepusha matukio kama haya ya uvunjifu wa data katika siku zijazo.
Katika ulimwengu wa kisasa wa dijitali, ambapo maisha yetu yanafuatiliwa na habari, umuhimu wa kulinda faragha ya wateja huenda ukazidi kuongezeka. Ni jukumu la kila kampuni kuhakikisha kwamba zinafanya kila linalowezekana kulinda taarifa za wateja zao, ili kuepusha matukio ya uvunjifu wa data na hatimaye kudumisha uhusiano wa kuaminika na wateja wao.
