Katika ulimwengu wa fedha, dhana ya sarafu za kidijitali ama "crypto" imekuwa ikijadiliwa kwa kina, huku wahusika wakubwa wakijaribu kuelewa athari zake kwenye uchumi wa dunia. H recently, Jon Cunliffe, ambaye ni Naibu Gavana wa Benki Kuu ya Uingereza, alitoa hotuba inayozungumzia hatari ambazo sarafu za kidijitali zinaweza kuleta kwa usimamizi wa kifedha na utulivu wa kifedha. Katika hotuba yake, Cunliffe alikiri kwamba, ingawa sarafu za kidijitali bado zina kiwango kidogo cha ushirikiano na mifumo ya kifedha ya jadi, kuongezeka kwa umaarufu wake kunaweza kuleta changamoto kubwa hapo baadaye. Hali hii inasababisha maswali mengi kuhusu jinsi serikali na benki kuu zinavyoweza kukabiliana na athari zinazoweza kutokea. Cunliffe alisisitiza kuwa, licha ya kwamba soko la sarafu za kidijitali linaweza kuonekana kuwa dogo sasa, mabadiliko ya haraka ya teknolojia yanaweza kubadilisha hali hiyo kwa kasi zaidi kuliko inavyofikiria.
Aliweza kueleza mifano ambapo kutokea kwa mgogoro wa kifedha kumetembelea soko la sarafu za kidijitali kwa namna isiyo ya kawaida. Hivi karibuni, tunaona kuanguka kwa makampuni kadhaa maarufu ya crypto, jambo ambalo limeacha mamillion ya wawekezaji wakiwa na hasara kubwa. Kwa upande mmoja, Cunliffe aliona kuwa kuna faida zinazoweza kutokana na matumizi ya sarafu za kidijitali, kama urahisi wa kufanya miamala na upatikanaji wa huduma za kifedha kwa watu ambao hawana uwezo wa kupata huduma hizo kupitia mifumo ya jadi. Hata hivyo, alionya kwamba faida hizi zikuja na hatari zinazoweza kuathiri usalama wa kifedha wa nchi mbalimbali, hususan wakati ambapo watu wengi wanatumia fedha hizi bila kuelewa kikamilifu hatari zinazohusika. Aliendelea kusema kwamba soko la sarafu za kidijitali limejaa udhaifu mkubwa, ikiwa ni pamoja na ukosefu wa kanuni madhubuti na ulinzi wa watumiaji.
Cunliffe anasema kuwa mifumo ya sasa ya udhibiti inahitaji kuimarishwa ili kuhakikisha kwamba hatua za kinga zipo kwa ajili ya walaji na wawekezaji. Serikali na mashirika ya kifedha yana jukumu muhimu la kuhakikisha kuwa kuna uelewa wa kutosha kuhusu hatari zinazohusiana na fedha za kidijitali. Cunliffe alifafanua kuwa matukio kadhaa ya kuanguka kwa makampuni ya sarafu za kidijitali yameonyesha wazi kuwa wawekezaji wengi hawana maarifa ya kutosha. Uwepo wa udanganyifu na udanganyifu katika soko hili ni jambo la wasiwasi, kwani unaweza kuathiri si tu wawekezaji wa kibinafsi, bali pia mifumo ya kifedha ya kitaifa. Kwa hivyo, hatua zinazotumiwa na serikali na benki kuu zinapaswa kuwa za haraka na zenye nguvu ili kulinda maslahi ya umma.
Katika eneo la kimataifa, Cunliffe alionya kuwa kuna hatari zaidi zinazohusiana na sarafu za kidijitali kwa sababu soko hilo linasambaa duniani kote bila udhibiti wa karibu. Hii ina maana kwamba tukio lolote la kiuchumi katika nchi moja linaweza kuwa na athari miongoni mwa nchi nyingine. Hali hii inapofanyika, inaweza kusababisha kutoridhika kwa masoko ya kifedha na kuunda meli ya mvutano katika uchumi wa dunia. Katika janga la COVID-19, tunakumbuka jinsi mambo yalivyokuwa magumu. Wakati watu waliposhindwa kufanya kazi na biashara zikafungwa, wengi waligeukia sarafu za kidijitali kama njia mbadala ya kuwekeza na kupata fedha.
Hii ilionyesha jinsi sarafu hizi zivyoweza kutumika kama kivyambuli cha uwekezaji, lakini pia ilionyesha jinsi watu walivyo na urahisi wa kujiingiza katika hatari bila kuelewa ukweli wa soko. Katika mwisho wa hotuba yake, Cunliffe aligusia uwezekano wa kuendelea kwa uratibu wa kimataifa wa udhibiti wa sarafu za kidijitali. Aliitaka jamii ya kimataifa kuungana katika kutunga sheria zitakazoweka viwango vya usalama na uwazi kwa soko la crypto. Alisisitiza kuwa itakuwa vigumu kuhakikisha usalama na utulivu wa kifedha bila kuwepo kwa mkakati wa kimataifa wa udhibiti ambao utaangazia masuala kama uhalali, ufuatiliaji wa shughuli, na ushirikiano wa kimataifa kati ya mamlaka za fedha. Kwa kumalizia, hotuba ya Jon Cunliffe inatoa mwangaza wa kina juu ya hatari zinazoweza kuletwa na sarafu za kidijitali katika ulimwengu wa kifedha.
Wakati kuna motisha ya kuendelea na uvumbuzi wa kifedha, ni muhimu kuwa makini na jinsi tunavyokabili changamoto hizi mpya. Kwa kuimarisha mifumo ya udhibiti, serikali na benki zinaweza kuhakikisha kuwa soko la sarafu za kidijitali linakuwa sehemu salama na yenye ufanisi ya mfumo wa kifedha wa dunia. Kwa hivyo, swali ni: Je, kweli sarafu za kidijitali ni hatari kwa utulivu wa kifedha? Jibu linaweza kuwa liko katika mikakati na taratibu tulizonazo sasa na jinsi tunavyoweza kuboresha ili kulinda maslahi ya umma na kuhakikisha usalama wa kifedha kwa vizazi vijavyo. Ni sawa kusema kuwa, wakati tunakabiliwa na hatari mpya, tunapaswa kuwa na ujasiri wa kubuni na kutekeleza mbinu ambayo itasaidia kuimarisha mfumo wa kifedha wa dunia kwa ujumla.
