Kosa la Ufuatiliaji: Maana, Mambo Yanayokatira na Mfano Katika ulimwengu wa uwekezaji, wawasiwasi wa wanahisa huishia kujiuliza: "Je, ni vipi uwekezaji wangu unavyofanya ukilinganisha na viwango vya soko vya benchmarks?" Hii ni muhimu sana kwa sababu inahusiana na jinsi wanahisa wanavyoweza kubaini faida na hasara zinazohusiana na uwekezaji wao. Hapa ndipo dhana ya Kosa la Ufuatiliaji inapoingia. Kosa la Ufuatiliaji linaweza kufafanuliwa kama tofauti kati ya mwenendo wa bei wa uwekezaji wa mfuko au portfoilio na mwenendo wa bei wa kipimo maalum au benchmark. Kwa kawaida, katika muktadha wa mfuko wa taarifa, mfuko wa pamoja au ETF (mfuko wa kubadilisha biashara), kosa hili linaweza kuashiria kwamba uwekezaji haujafanikiwa kama ilivyokusudiwa, na hivyo kuleta faida au hasara zisizotarajiwa. Kosa la ufuatiliaji linaporipotiwa kama asilimia ya kiwango cha kawaida cha tofauti, ikionyesha tofauti kati ya faida anayoipata mwekezaji na ile ya benchmark waliyokuwa wakijaribu kuiga.
Kosa la ufuatiliaji linaweza kutazamwa kama kiashiria cha jinsi mfuko unavyodhibitiwa kwa ufanisi na kiwango cha hatari kinachohusika. Ikiwa mwekezaji atachambua kosa la ufuatiliaji la meneja wa portfoilio hapo awali, anaweza kupata mwanga kuhusu kiwango cha udhibiti wa hatari ya benchmark ambacho meneja anaweza kuonyesha katika siku zijazo. Kwa hivyo, vigezo vinavyoweza kuathiri Kosa la Ufuatiliaji ni vingi. Tofauti na ukweli kwamba thamani ya mali ya mfuko wa index kwa kawaida huwa chini ya benchmark kwa sababu ya ada za mfuko, kuna mambo mengine mengi ambayo yanaweza kuathiri kosa hili. Moja ya mambo muhimu ni jinsi wahusika katika mfuko wanavyolingana na kiwango cha msingi.
Wapango wengi wa fedha ni mkusanyiko wa maoni ya meneja wa mfuko kuhusu uwakilishi wa dhamana zinazoingia kwenye index halisi. Mara nyingi, pia kuna tofauti katika uzito kati ya mali za mfuko na mali za benchmark. Mali zisizo na ukwasi au zinazouzwa kidogo zinaweza pia kuongeza uwezekano wa kosa la ufuatiliaji, kwani hii kwa kawaida husababisha bei tofauti sana na bei ya soko wakati mfuko unununua au kuuza mali hizo kutokana na tofauti kubwa kati ya bei ya kununua na kuuza. Kiwango cha mabadiliko ya soko cha index pia kinaweza kuathiri kosa la ufuatiliaji. Hasa kwa misingi ya aina za ETF, ETF za sekta, za kimataifa, na za faida za gawio huwa na makosa makubwa zaidi ya ufuatiliaji; wakati ETF za hisa na za dhamana zinazoshughulikia soko pana huwa na makosa madogo.
Kiwango cha gharama za usimamizi (MER) ni sababu kuu inayosababisha kosa la ufuatiliaji na kuna uhusiano wa moja kwa moja kati ya ukubwa wa MER na kosa la ufuatiliaji. Katika muktadha wa mabadiliko ya bei za mali, fedha zenye gharama zinaweza kuongeza makosa zaidi ya ufuatiliaji. Hii inajitokeza hasa pale ambapo wafanyabiashara wa ETF wanakutana na mazingira yanayopunguza uwezo wao wa kupata dhamana sahihi ili kuakisi index. Katika hali ambayo mabadiliko ya index yanajitokeza, wahusika wa ETF lazima pia wafuate mabadiliko hayo, na hivyo incurring gharama za biashara. Tukizungumzia kuhusu ufuatiliaji, tunapaswa kutofautisha kati ya kosa la ufuatiliaji la nyuma (ex-post) na la mbele (ex-ante).
Kosa la ufuatiliaji la nyuma linasimama kama kipimo kilichofanywa nyuma, kikiwa na lengo la kutoa ripoti halisi ya jinsi portfoilio ilivyowasiliana na benchmark katika kipindi fulani. Hili linasaidia katika kufanya tathmini ya utendaji. Kwa upande mwingine, kosa la ufuatiliaji la mbele linajaribu kutabiri jinsi 포投portfolio inaweza kutofautiana na benchmark katika siku zijazo. Kipimo hiki kinazidi kuwepo kama ni msingi wa mifano ya kiuchumi, uchambuzi wa vitu, na mbinu za takwimu. Katika ufahamu wa wanahisa, kosa la ufuatiliaji linaweza kutumika kama kipimo cha wafanyabiashara wa fedha.
Endapo meneja atapata faida ya chini ya wastani huku akiwa na kosa kubwa la ufuatiliaji, hiyo ni ishara kwamba kuna kitu ambacho hakiko sawa na uwekezaji huo na hivyo mwekezaji anapaswa kutafuta mbadala wengine. Kosa la ufuatiliaji linaweza pia kutumika kutabiri utendaji, hasa kwa meneja wa portfoilio wa kiuchumi ambao wanaunda mifano ya hatari inayoangazia mambo yanayoathiri tabia za bei. Tukichukua mfano wa kosa la ufuatiliaji, fikiria kuwa kuna mfuko mkubwa wa hisa ambao unafuata index ya S&P 500. Ikiwa mfuko huu na index hiyo inapata faida zifuatazo katika kipindi cha miaka mitano: Mfuko wa Hisa: 11%, 3%, 12%, 14% na 8%. Index ya S&P 500: 12%, 5%, 13%, 9% na 7%.
Kuhesabu tofauti kati ya washiriki hawa, tofauti zitakuwa (-1%, -2%, -1%, 5%, 1%). Kiwango cha kawaida cha tofauti kati ya faida hizi ni 2.50%, ambacho kinawakilisha kosa la ufuatiliaji. Kwa kumalizia, kosa la ufuatiliaji ni kipimo muhimu ambacho kinatoa mwongozo unaohitajika kwa wanahisa ili kuhakikisha kuwa uwekezaji wao unafuata kama ilivyopangwa. Kukuza maarifa haya kwa wawekezaji kutasaidia katika kufanya maamuzi sahihi zaidi na kuelewa hatari zinazohusiana na uwekezaji wao, hivyo kudumisha malengo yao ya kifedha.
Katika dunia ya uwekezaji, kutambua kosa la ufuatiliaji kunaweza kubadili matokeo yakiwa na athari kubwa zaidi katika utendaji wa kifedha wa mwekezaji.
