Katika kipindi cha miaka ya hivi karibuni, mabadiliko makubwa yamekuwa yakitokea katika sekta ya teknolojia, na moja ya maendeleo makubwa ni pamoja na matumizi ya Akili Bandia (AI). Hata hivyo, huku maendeleo haya yakiendelea, maswali mengi yanaibuka kuhusu jinsi AI itakavyoweza kubadilisha soko la ajira na athari zake kwenye uwezo wa watu kupata kazi. Miongoni mwa watu wanaohusika kwenye mjadala huu ni mtaalamu maarufu katika teknolojia, Abdul-Aziz Mohammed, ambaye amekuwa akijitokeza kuonya kuhusu hatari za AI katika kuondoa ajira. Katika mahojiano na waandishi wa habari, Mohammed ambaye ni Kiongozi wa Kijasiriamali katika Maabara ya Utafiti ya Teknolojia na Jamii, alielezea kuwa wimbi la AI linaweza kuwa na athari kubwa kwa ulimwengu wa ajira. Aligwa na wasiwasi kwamba, ingawa AI inaweza kuleta manufaa fulani, matumizi yake yanaweza kusababisha kupotea kwa kazi nyingi, hususan katika sekta zinazotegemea kazi za binafsi.
“Tunahitaji kuelewa vyema mabadiliko haya, kwani historia inatufundisha kuwa teknolojia mpya kama AI zinaweza kuwa na athari kwa namna mbili; kuacha watu bila kazi na pia kuleta nafasi mpya za ajira,” alisema Mohammed. Akiangazia mfano wa historia, Mohammed alikumbusha maendeleo ya injini ya mvuke na umeme, ambazo zilikuwa na uwezo wa kuleta mabadiliko makubwa katika sekta tofauti, lakini pia zilisababisha vitendo vya ukosefu wa ajira kwa watu wengi. “Hata hivyo, licha ya changamoto hizo, historia inadhihirisha kwamba teknolojia hizo zilileta manufaa makubwa kwa jamii kama vile kuimarisha uzalishaji na kuwezesha uvumbuzi,” aliongeza. Mahojiano haya yanafuatia mjadala mzito uliofanyika katika kongamano la hivi karibuni ambapo wataalamu wa teknolojia walikusanyika kujadili athari za AI kwenye soko la ajira. Katika kongamano hilo, Mohammed alisisitiza kuwa suala la AI na ajira linahitaji uchambuzi wa kina.
Akiwa na matumaini kuwa AI inaweza kusaidia kuunda fursa mpya, pia alionya kuhusu hatari zilizopo. “Ni muhimu kuchukua hatua za tahadhari ili kuhakikisha kwamba tunapata manufaa kutoka kwa AI bila kuacha baadhi ya watu nyuma,” alisema. Kati ya masuala ambayo yameibuka ni jinsi AI inavyoweza kuondoa kazi katika sekta zinazotegemea ujuzi wa chini. Kwa mfano, teknolojia za AI zinaweza kutumika katika sekta kama vile utengenezaji, huduma za wateja, na hata usafirishaji. Wataalamu wengi wamesema kuwa hivi karibuni tunaweza kuona mashine zikichukua nafasi za wafanyakazi wa kibinadamu, na hivyo kuleta changamoto kubwa kwa wale wanaotafuta ajira.
Hata hivyo, Mohammed anasema kwamba pia kuna faida zinazoweza kupatikana kutokana na maendeleo haya. AI inaweza kuleta mabadiliko katika uwezo wa uzalishaji, kuboresha huduma za wateja na hata kuunda bidhaa mpya. “AI inaweza kutoa fursa kwa wafanyakazi kuelekeza juhudi zao kwenye shughuli zaidi zinazohitaji ubunifu na mawazo ya kipekee, badala ya kazi za kurudia rudia,” aliongeza. Ili kuhakikisha kuwa maendeleo ya AI yanawanufaisha watu wengi, Mohammed alipendekeza mikakati kadhaa. Kwanza, ni muhimu kuwekeza katika elimu na mafunzo ili kuwapa watu ujuzi wa kuweza kushindana katika soko la ajira linalobadilika.
“Tunahitaji kuunda programu za mafunzo ambazo zitawawezesha watu kujifunza kuhusu AI na jinsi ya kuitumia ipasavyo,” alisema. Pia, alionya kuhusu umuhimu wa kuunda mitandao ya usaidizi kwa watu wanaopoteza kazi kutokana na athari za AI. Kwa mfano, serikali na mashirika binafsi wanaweza kuanzisha mipango ya kusaidia watu hawa kujifunza ujuzi wapya na kujitengenezea ajira katika sekta zinazokua. “Hatua hizi zitawasaidia watu ambao huenda wakakabiliwa na changamoto za kupoteza ajira,” alieleza. Aidha, Mohammed alisisitiza umuhimu wa kuzingatia maadili katika maendeleo na matumizi ya AI.
Kila mtu anapaswa kuwa na sauti katika mchakato wa kuamua jinsi AI itakavyotumika ili kuhakikisha kwamba inahudumia jamii nzima na wala si kundi dogo la watu. “Ni muhimu kuhakikisha kuwa tunahakikisha kuwa maendeleo ya AI ni ya haki na yanawafaidi wote bila ubaguzi,” alisema. Katika muktadha huu, ni dhahiri kuwa changamoto na fursa zinazotokana na AI zinahitaji uangalizi wa karibu na ushirikiano wa karibu kati ya serikali, sekta binafsi, na mashirika yasiyo ya kiserekali. Mtu mmoja hawezi kusaidia kuleta mabadiliko haya kwa peke yake; inahitaji ushirikiano wa pande zote. Kwa hakika, wakati dunia inavyoelekea kwenye matumizi makubwa ya Akili Bandia, ni muhimu kufahamu kwamba athari zake zinaweza kuwa kubwa.
