Sheffield Homes: Halmashauri yakamata £52m kuwanunua tena mali za Right to Buy kupambana na ukosefu wa makazi Katika juhudi za kutatua tatizo la ukosefu wa makazi mjini Sheffield, Halmashauri ya Jiji la Sheffield imejitolea kwa kiasi kikubwa cha fedha, ambapo tayari imetumia £52 milioni kununua nyumba 725 zilizokuwa zimeuzwa kwa mpango wa Right to Buy. Hii ni hatua ambayo ni sehemu ya mkakati mpana wa kupunguza gharama za makazi ya muda na kuongeza akiba ya nyumba za kijamii ndani ya jiji hilo. Mpango wa Right to Buy ulianzishwa miaka ya 1980 chini ya utawala wa Waziri Mkuu Margaret Thatcher na kuwapa wakazi wa nyumba za serikali fursa ya kununua nyumba hizo kwa bei iliyopunguzwa. Halmashauri husika ina haki ya kwanza ya kununua nyumba hizo ikiwa mmiliki wa awali atataka kuzisambaza. Hata hivyo, kuna changamoto kwa sababu mara nyingi nyumba hizo zinauzwa kwa bei ambayo ni juu zaidi kuliko ile waliyokuwa wamenunua.
Claire Holland, msemaji wa Shirikisho la Serikali za Mitaa, alisisitiza kuwa lengo la Halmashauri ni kuongeza idadi ya makazi ili kupunguza fedha nyingi zinazotumika kwa makazi ya muda. Aliongeza kusema, “Halmashauri zina haki ya kwanza ya kununua nyumba hizi, lakini mara zote, bei inakuwa juu sana ikilinganishwa na bei ya awali.” Halmashauri ya Jiji la Sheffield imesema kuwa tangu mwanzo wa mwaka 2020, imetumia zaidi ya £20.7 milioni kununua nyumba 244, ndani ya jumla ya ile £52 milioni iliyotumika katika kununua nyumba 725. Hii inaonyesha jitihada zao za kukabiliana na changamoto hii kubwa ya ukosefu wa makazi.
Katika muktadha huu, ni muhimu kuelewa hali ya makazi nchini Uingereza, ambapo miji mingi, ikiwa ni pamoja na Sheffield, inakumbwa na uhaba wa nyumba za bei nafuu. Katika Sheffield pekee, watu 25,502 wanaendelea kusubiri kupata nyumba za serikali, huku kesi 1,211 zikiwa na umuhimu mkubwa zaidi ambazo zimeandikishwa kama 'kesi za kipaumbele' zikiwakilisha watu walio na mahitaji maalum ya makazi. Kwa mujibu wa taarifa rasmi kutoka Halmashauri, inakadiria kwamba asilimia 80 ya nyumba zilizoshซื้อwa katika kipindi cha miaka kumi zilizopita ni zile za mpango wa Right to Buy. Taarifa hiyo pia inaonyesha kwamba nyumba hizo zinauzwa kwa punguzo la asilimia 35 ikilinganishwa na thamani ya soko. Hata hivyo, ikiwa mmiliki atauza nyumba hiyo ndani ya kipindi cha miaka mitano, atalazimika kurejesha ile fedha aliyoipata kama punguzo kwa Halmashauri.
Coun Douglas Johnson, mwenyekiti wa kamati ya sera ya makazi katika Halmashauri ya Jiji la Sheffield, alisema: “Kama ilivyo kwa sehemu nyingine nchini, Sheffield inakabiliwa na uhaba wa nyumba za bei nafuu na mahitaji ya makazi yanaendelea kukua. Ni muhimu kupunguza uhaba huu haraka kwa wale wanaohitaji makazi.” Miongoni mwa mipango mingine ya Halmashauri ni kuongeza idadi ya nyumba zinazopatikana kwa kuharakisha mchakato wa ukarabati na urudishwaji wa nyumba ambazo ziko katika hali mbaya. Kwa mfano, tangu Novemba mwaka 2023, Halmashauri imeweza kurejesha nyumba 300 zilizo katika hali mbaya ili kuwa tayari kwa wakazi wapya. Halmashauri pia ina mipango ya kununua nyumba 417 za aina tofauti, ikiwemo nyumba mpya, katika kipindi cha miaka mitano ijayo.
Hii ni sehemu ya mkakati wa kuongeza idadi ya nyumba za umma na kupunguza orodha ndefu ya watu wanaosubiri. Miongoni mwa changamoto zinazokabili Halmashauri ni gharama kubwa zinazohusiana na ununuzi wa nyumba zilizopitia mpango wa Right to Buy. Mara nyingi, bei za nyumba hizo huwa juu kutokana na kuongezeka kwa gharama za soko. Hii ina maana kwamba Halmashauri inahitaji kuongeza bajeti yake ili kukabiliana na ongezeko la bei, huku ikilenga kuleta uwiano mzuri katika kutoa makazi kwa raia. Lakini si tu ununuzi wa nyumba za zamani; Halmashauri pia ina mkakati wa kuzuia nyumba mpya zisizoweza kutumika.
Hapo zamani, kulikuwa na wito wa kuchunguzwa kwa mpango wa Right to Buy ili kuboresha mfumo na kuhakikisha kwamba kila nyumba inayouzwa inafanikiwa kurudishwa au kutengenezwa upya ili kuondoa uhaba wa makazi. Kuanzia sasa, Halmashauri inataka kudumisha si tu nyumba za zamani, bali pia kuhakikisha kwamba nyumba mpya hazitenganishwi katika mpango huu. Mpango huu wa Halmashauri ya Jiji la Sheffield unatokana na wito wa Shirikisho la Serikali za Mitaa, ambalo limehimiza marekebisho katika mpango wa Right to Buy kwa lengo la kuhakikisha mojawapo ya viwango vya kutosha vya nyumba ze makazi za umma. Wito huu unahusisha kuhakikisha kuwa kila nyumba iliyouzwa inachukuliwa na kuweka mfumo wa moja kwa moja wa kubaini mahitaji ya nyumba katika jamii na uwezo wa kumiliki nyumba. Kwa upande wa jamii, hatua hii ya Halmashauri inachukuliwa kama mwangaza wa matumaini, hasa kwa familia na watu binafsi wanaokumbwa na changamoto za kupata makazi ya kudumu.
