Katika mkutano wa hivi karibuni, Benki Kuu ya Marekani (Federal Reserve) ilitangaza mabadiliko makubwa katika sera yake ya kifedha kwa kushuka kwa kiwango chake cha riba. Huu ni uamuzi wa kihistoria kwani kwa mara ya kwanza katika zaidi ya miaka minne, Benki Kuu imeamua kupunguza kiwango cha riba kwa asilimia 0.5. Hatua hii imekuja baada ya miongozo ya muda mrefu ya kuongeza viwango vya riba ambayo yamekuwa jukwaa la mjadala miongoni mwa wachumi na wataalamu wa masuala ya fedha. Hadi sasa, kiwango cha riba kimekua kati ya asilimia 5.
25 hadi 5.50, kiwango ambacho kilipatikana baada ya mfululizo wa ongezeko la riba tangu mwaka 2022, wakati benki ilijibu kwa kasi na kuongezeka kwa kiwango cha infia nchini Marekani. Hatahivyo, kutolewa kwa taarifa kutoka kwa Federal Reserve kumeonyesha kwamba kuna matumaini ya kupungua kwa shinikizo la bei, na hivyo kupelekea uamuzi wa kushuka kwa viwango vya riba. Katika ripoti ya hivi karibuni, ilielezwa kuwa mabadiliko haya yanakuja wakati ambapo nchini Marekani, kiwango cha infia kimeanza kushuka, ambapo katika mwezi wa Juni, kiwango kilifikia chini ya asilimia 3, kiwango cha chini zaidi katika kipindi cha miaka mitatu. Hii inamaanisha kwamba, licha ya vikwazo vya kiuchumi vilivyokabiliana na Marekani wakati wa janga la COVID-19, uchumi unapoonekana kuanza kuimarika.
Uamuzi huu wa kupunguza kiwango cha riba ni njia ya kujaribu kuhamasisha uchumi wa Marekani na kuongezea fursa za ajira. Katika miezi ya hivi karibuni, taarifa za kazi mpya zimekuwa chini ya matarajio, na Serikali ya Marekani inahitaji kudumisha ukuaji wa uchumi. Kiwango cha ukosefu wa ajira kimekuwa pale pale, na hata hivyo, kuongezeka kwa idadi ya watu wasiokuwa na ajira kunatia wasiwasi katika jamii. Kwa kumuangalia mtazamo wa Benki Kuu, uamuzi wa kupunguza kiwango cha riba unatokana na dhamira yao ya kuwezesha ufadhili wa mitaji kwa biashara ndogo na kubwa, na pia kuwapa wananchi uwezo wa kupata mikopo ya umuhimu. Kwa maisha ya kila siku, kupungua kwa viwango vya riba kunaweza kusaidia kupunguza mzigo wa deni kwa walaji na biashara, hivyo kuboresha hali ya maisha kwa Wamarekani wengi.
Katika hatua nyingine, siyo tu Marekani ambayo inashuhudia mabadiliko haya. Benki Kuu ya Ulaya (European Central Bank, ECB) pia ilifanya maamuzi yanayofanana mnamo tarehe 12 Septemba, iliposhuka kiwango cha riba kwa asilimia 0.25. Hili si tu ni ishara ya ukweli kwamba kupunguza viwango vya riba kunaweza kuwa suluhisho la kiuchumi, bali pia ni hatua zinazofanywa kwa msingi wa gharama za maisha kwa watu wa kila siku. Lakini, mabadiliko haya yanakuja na changamoto zao.
Watunga sera wanahitaji kuwa makini kuhusu athari za muda mrefu za kupunguza kiwango cha riba. Kuweka riba kwenye viwango vya chini kunaweza kuhamasisha ukuaji wa uchumi kwa hatua ya haraka, lakini pia kuna hofu ya kuongeza viwango vya infia baadaye. Ikiwa matumizi yameongezeka sana, bei za bidhaa zinaweza kuongezeka, hivyo kusaidia katika kurudi kwa shida za kiuchumi ambazo serikali inajaribu kuziepusha. Kwa upande wa wawekezaji, kupungua kwa viwango vya riba kunaweza kutafsiriwa kama fursa ya kupunguza gharama za mkopo, hali itakayowavutia kuwekeza zaidi katika biashara. Hili linaweza kuwa na faida kubwa kwa masoko ya hisa na kuimarisha hali ya kifedha ya kampuni nyingi.
Wakati wa janga la COVID-19, baadhi ya kampuni zililazimika kufunga biashara zao au kupunguza shughuli zao, lakini sasa kuna matumaini mapya ya kuweza kuendelea na shughuli zao. Pamoja na hayo, ni muhimu kutambua kwamba uamuzi wa Federal Reserve hauwezi kutazamwa kama suluhisho la haraka kwa matatizo yote ya kiuchumi. Wakati wa mabadiliko ya kushuka kwa viwango vya riba kunaweza kusaidia kuchochea uchumi, kuna mambo mengine ambayo yanahitaji kutatuliwa, kama vile matatizo ya minyororo ya usambazaji wa bidhaa na huduma, ambayo yanaweza kuathiri soko la ajira na uzalishaji. Hali kadhalika, suteki la mabadiliko haya ya kifedha linabainisha umuhimu wa kushirikiana baina ya mashirika mbalimbali ya kifedha, serikali, na sekta binafsi. Ukweli ni kwamba, ili kuweza kufikia mabadiliko chanya ya kiuchumi yanayoathiri maisha ya watu wengi, ni lazima kuwepo na ushirikiano wa karibu.
