Katika kipindi cha hivi karibuni, Shirika la Fedha la Kimataifa (IMF) limezindua wito wa kuzingatia matumizi ya fedha za dijitali, hasa wakati huu ambapo muktadha wa matumizi ya fedha za sarafu ya kidijitali unazidi kuongezeka. Katika ripoti yake mpya, IMF imesema kuwa kujitenga au kupiga marufuku matumizi ya sarafu za kidijitali, kama vile Bitcoin na Ethereum, labda hakutakuwa na ufanisi wa kutosha. Badala yake, shirika hili linaweka msisitizo kwenye uwezekano wa kuanzishwa kwa Fedha za Kijadi za Kijamii (CBDCs) ambazo zimeundwa kwa makini. Hali ya sasa ya uchumi wa dunia inakabiliwa na changamoto nyingi, na moja ya masuala yanayotajwa sana ni usalama wa fedha na mfumo wa kifedha. Sarafu za kidijitali zimekuwa kivutio cha wapenzi wa teknolojia, lakini pia zimeathiri tija za kiuchumi na ubunifu wa kifedha.
Kwa hivyo, IMF inaamini kwamba, badala ya marufuku, serikali zinapaswa kuchanganua njia zinazoweza kuboresha mifumo ya kifedha kwa kuanzisha ambayo inaweza kuleta mabadiliko chanya. Kupiga marufuku sarafu za kidijitali kwa serikali nyingi tayari ni wazo linalojadiliwa. Hata hivyo, IMF inashauri kuwa hatua hii inaweza kuleta changamoto zaidi katika utawala wa kifedha, huku ikisisitiza umuhimu wa kuanzisha CBDCs ambazo zinaweza kuwa na udhibiti mzuri na kuleta faida kwa raia. CBDCs ni fedha za kidijitali zinazotolewa na benki kuu, na zinaweza kufanywa kwa njia ambayo inawapa watumiaji usalama na uimara wa kifedha. Kwanza, kujitenga na sarafu za kidijitali kunaweza kuibua swali la jinsi watu watakavyoshughulikia masuala yao ya kifedha.
Katika ulimwengu wa kidijitali, ambapo mambo kama malipo ya haraka na utawala wa fedha ni muhimu, marufuku yanaweza kupelekea watu kufanya biashara kwenye soko ya giza, ambako hakuna udhibiti wala usalama. Hali hii inaweza kuleta matatizo makubwa si tu kwa usalama wa kifedha wa watu binafsi, bali pia kwa uchumi wa nchi husika. Pili, IMF inaeleza kuwa CBDCs, zikiwa na muundo mzuri, zinaweza kusaidia kuimarisha mfumo wa kifedha kwa kutoa njia mbadala ya malipo. Siyo tu kwamba zinaweza kuwezesha malipo ya haraka na rahisi, bali pia zinaweza kusaidia kufikia watu ambao hawana huduma za kifedha, hasa katika maeneo ya vijijini. Kwa hiyo, huduma hizi za kifedha zinapoweza kupatikana kirahisi na kwa gharama nafuu, zinachangia katika kupunguza umaskini na kukuza maendeleo ya kiuchumi.
Katika ripoti yake, IMF pia inazungumzia umuhimu wa ushirikiano kati ya nchi tofauti katika kuboresha mfumo wa kifedha. Nguzo ya msingi ni kwamba nchi ambazo zinaweza kuungana katika kutengeneza CBDCs zinaweza kuleta usawa zaidi kati ya jamii na kuchochea uvumbuzi. Hii inaweza kuwa fursa kwa nchi zinazopambana na changamoto za uchumi ili kuunda mifumo ya kifedha ambayo inasaidia ukuaji wa uchumi kupitia teknolojia na uvumbuzi. Aidha, wachambuzi wa masuala ya kifedha wanaonekana kuunga mkono mawazo ya IMF kwa kuzingatia kwamba matumizi ya sarafu za kidijitali yanakua kwa kasi na yanahitaji udhibiti. Katika mazingira ambayo watu wanapata fursa zinazoongezeka za kufanya biashara kwa njia za kidijitali, mashirika ya kifedha yanapaswa kuunda taratibu sahihi ili kulinda watumiaji na kuhakikisha kuwa mitandao ya kifedha haiathiriwi na shughuli haramu.
Hatua kama hizo zinaweza pia kusaidia kuimarisha ujasiri wa umma katika mfumo wa kifedha. Kwa upande mwingine, kuchukua hatua zinazohusiana na kuanzishwa kwa CBDCs ni hakika itakuwa ni njia nzuri ya kuhamasisha matumizi ya fedha za kDigitali katika mazingira sahihi na kudhibitiwa. Kama mfano, nchi kama China tayari zimeshika hatamu katika uzinduzi wa CBDC yao, wakilenga kufanya malipo kuwa rahisi na kuwapa wananchi chaguo la kisheria kuhusu fedha wanazotumia. Bahati mbaya, kwa serikali ambazo zilibaini kuwa Sarafu za Kidijitali zinaweza kuwapa changamoto zaidi, ni muhimu kuelewa kwamba marufuku sio suluhisho la kudumu. Badala yake, kuchanganua njia zenye tija za kudhibiti matumizi ya sarafu hizi ni muhimu ili kuhakikisha kuwa udhibiti unatumika na siyo kufunga mikono ya ubunifu na fursa za ukuaji.
Mbali na hayo, IMF inachangia mawazo kwamba mbinu hizo zinaweza kuhusisha ushirikiano kati ya sekta binafsi na umma. Hii ina maana kwamba benki na mashirika ya fedha yangeweza kushirikiana na serikali katika kuunda muundo mzuri wa CBDCs ambayo itawapa raia uhuru wa kifedha pamoja na usalama. Kwa hiyo, katika mbinu ya pamoja, panapaswa kuwepo na mijadala ya wazi ambayo itawawezesha wote washiriki na kujifunza kutoka kwenye uzoefu wa nchi nyingine. Kwa kumalizia, wito wa IMF umeleta mwanga mpya katika mjadala kuhusu sarafu za kidijitali na umuhimu wa kuanzisha CBDCs. Hii inatufungua milango ya mabadiliko katika mifumo ya kifedha duniani, ambapo tunahitaji kuelewa kwamba teknolojia ya kifedha ni sehemu ya mustakabali wa uchumi wetu.
Basi, ni jukumu la serikali kufanya maamuzi sahihi ambayo yatakuwa na faida kwa jamii nzima, bila kufunga njia za ubunifu na maendeleo. Serikali zinapaswa kuchukua hatua za haraka ili kuhakikisha kuwa dunia ya fedha inakua kwa usalama na yenye uwazi zaidi.
