Utafiti wa SEBI: Zaidi ya Asilimia 50 ya Wawekezaji wa IPO Wanauza Hisa Ndani ya Wiki Moja Ya Orodha Katika mazingira ya uchumi yanayotetereka, ambapo wawekezaji wanatafuta fursa nzuri za kuwekeza, ripoti mpya kutoka kwa Mamlaka ya Usimamizi wa Masoko ya Hisa nchini India (SEBI) imeibua maswali kuhusu tabia ya wawekezaji katika soko la mhamala wa awali wa hisa (IPO). Kwa mujibu wa utafiti uliofanywa na SEBI, zaidi ya asilimia 50 ya wawekezaji katika IPOs kati ya Aprili 2021 na Desemba 2023 walikuwa wakifanya uamuzi wa kuuza hisa zao ndani ya wiki moja tangu kuorodheshwa kwa kampuni hizo. Kwa muda wa miaka mitatu iliyopita, soko la IPO limekuwa likipata umaarufu mkubwa, huku idadi kubwa ya watu wakisajili akaunti za demat ili kuchangia katika awamu hizi za uwekezaji. Utafiti ulionyesha kwamba miongoni mwa wawekezaji wa watu binafsi, katika kipindi hicho, asilimia 50 ya hisa walizopewa waliziuza ndani ya wiki moja, na asilimia 70 waliziuza ndani ya mwaka mmoja. Hali hii inadhihirisha kwamba wawekezaji wengi wanapendelea "kuziuza" hisa pale tu zinapoongezeka thamani badala ya kushikilia kwa muda mrefu.
Utafiti huo pia ulitafakari na kukiri tabia ya wawekezaji ya kuuza mali zilizoongezeka thamani huku wakihifadhi zile ambazo zimepata hasara. Walipofanya uchanganuzi wa matendo ya wawekezaji katika masoko ya umma, SEBI ilionyesha kuwa tabia ya "flipping" ilikuwa ya kawaida miongoni mwa wawekeza. Hii inaonyesha kuwa wawekeza wanashawishiwa sana na urejeleaji wanaagsan wa fedha, ambapo, kama faida ya IPO inazidi asilimia 20, asilimia 67.6 ya hisa zinauzwa ndani ya wiki moja. Kinyume chake, ni asilimia 23.
3 tu ya hisa zinazouzwa pale ambapo faida inakuwa hasi. Mchango wa Akaunti za Demat Utafiti wa SEBI umeandika pia ongezeko la kasi la akaunti za demat ambazo zimeanzishwa baada ya janga la COVID-19. Nusu ya akaunti za demat ambazo ziliomba kwenye IPOs kati ya Aprili 2021 na Desemba 2023 zilifunguliwa baada ya COVID-19, kuashiria kuwa kuna hamu kubwa miongoni mwa wawekezaji wa watu binafsi kujiunga na soko la hisa. Ongezeko hili linaweza kuhusishwa na mafanikio ambayo baadhi ya IPOs yalipata, na hali hii imethibitishwa na ongezeko la kupita kiasi katika kikundi cha wawekezaji wasiokuwa wa taasisi (NIIs) ambapo mwekezaji aliyeomba kiasi kizito cha hisa aliona kushuka kwa kiwango cha maombi kutoka vipindi vya awali. Licha ya hali nzuri ya masoko, takwimu za SEBI zinaonyesha nahata aliyekuwa na kutia shaka.
Aliyetoa angalizo ni mwanachama wa bodi ya SEBI, Ashwani Bhatia, ambaye alieleza kuwa kuwepo kwa mabadiliko makubwa katika utaratibu wa ugawaji hisa kwa wawekeza wa NII kunaweza kuathiri uhusiano kati ya wahusika wote. Kiwango cha maombi kutoka kwa wawekeza wa NII waliokuwa wanatafuta zaidi ya ₹1 crore katika IPOs kimepungua kwa kiasi kikubwa sana kutoka zaidi ya 626 kwa kila IPO mpaka karibu 20 tu baada ya mabadiliko ya sera. Bhatia pia alitoa tahadhari kwa wahasibu wa kisheria na benki za biashara kuhusu umakini unahitajika wakati wa kujadili hati zinazowasilishwa kwa ajili ya masoko. Alieleza kuwa ukaguzi ambao unapaswa kufanywa hauwekwi mkazo, na mtindo huu wa uzembe unaweza kujitokeza katika masoko ya IPO, haswa katika biashara za biashara ndogo na za kati (SME). Changamoto za Mipango ya IPO Iwapo tasnia hii itakuwa na ukuaji endelevu, itahitaji uendeshaji wa uwazi na uaminifu kutoka kwa watoa huduma.
Baadhi ya watoa huduma wanakabiliwa na siasa ya faida zaidi na wakati mwingine wanarejelea taratibu za urahisi katika kutoa hisa, kama vile kutengeneza ripoti feki za fedha ili kuvutia wawekezaji. Katika hotuba yake kwenye mkutano wa Shirikisho la Sekta ya Viwanda (CII), Bhatia aliongeza kuwa kampuni zinazoshiriki katika soko la IPO zinapaswa kutilia maanani ukweli wa wazi na wa dhamira zao, ili ushirikiano kati yao na wahusika wote ukue. Pia alisisitiza umuhimu wa kuwa na mfumo imara wa udhibiti, ili kuweza kuelekeza rasilimali za kifedha kwa njia inayoweza kudumisha ukuaji wa tasnia na uchumi. Hitimisho Katika hali ya soko la IPO nchini India, hali inabakia kuwa ya kuchanganya huku hifadhi nyingi zikigeuka kuwa aina ya fedha haraka kwa wawekezaji. Ingawa kuna uwezekano mkubwa wa kupata faida kutoka kwa uwekezaji huu, wawekezaji wanahitaji kutafakari kwa kina na kufanya maamuzi ya muda mrefu, badala ya kukoma kuangalia faida za haraka.
Ripoti ya SEBI ni onyo kwamba kiasi cha faida kitaweza kuwa na athari kubwa kwenye tabia ya wawekezaji kwa ujumla. Kama mwelekeo umebadilika, wawekeza wa IPO wanahitaji kuwa na ufahamu mpana kuhusu hatari zinazohusiana na uwekezaji katika IPO, kuelewa vizuri kuhusu kampuni zinazowekeza na mikakati ya mwenendo wa soko. Tofauti na mitindo ya uwekezaji wa "kuzaa" ambazo zinatia hamu, uwekezaji wa kimkakati na ufuatiliaji wa taratibu za soko kunaweza kuwa njia bora zaidi katika kuhakikisha ukuaji wa kudumu wa rasilimali za kifedha.
