Katika ulimwengu wa fedha, Bitcoin imekuwa moja ya mandhari yenye mvutano zaidi katika miaka ya karibuni. Ingawa baadhi ya watu wameiita "dhahabu ya dijitali," wengine wanaitafsiri kama "bubble" inayoweza kuanguka wakati wowote. Utafiti mpya kutoka kwa meneja wa portfoli, unaeleza mada hii kwa kina, ukidokeza kuwa Bitcoin ni "bubble" inayojitokeza ambayo inawafaidisha wachache huku ikiwanyima wingi wa watu fursa ya kweli ya kuwekeza. Katika ripoti iliyotolewa hivi karibuni, meneja wa portfoli ya kifedha alikosoa Bitcoin, akieleza kuwa ni mfumo wa kiuchumi ambao unatarajia kuvuta rasilimali kutoka kwa jamii ili kuleta manufaa kwa wachache. Kwa msingi huu, aliona Bitcoin kama aina ya "extractive bubble," yaani, mfumo ambao unachukua rasilimali kutoka kwa watu wengi ili kutoa faida kwa wachache.
Hii inatokana na ukweli kwamba Bitcoin inahitaji nguvu kubwa za kompyuta na vifaa maalumu, ambayo kwa kawaida vinaweza kumudu watu wachache wenye rasilimali nyingi. Meneja huyo pia alikosoa kuingia kwa BlackRock—moja ya kampuni kubwa zaidi za uwekezaji duniani—katika soko la Bitcoin kama alama ya wasiwasi. Katika kipindi cha miaka kadhaa iliyopita, BlackRock imepaza sauti yake kuwa ndiyo yenye mtazamo wa kuunga mkono Bitcoin, ikisema kuwa inathamini ukweli kuwa soko hili linaweza kuwa na thamani kubwa katika siku zijazo. Hata hivyo, wengi katika sekta ya fedha bado wana msimamo tofauti. Wanasisitiza kuwa Bitcoin ni mfano wa sera mbovu zaidi za kifedha ambazo hazina thamani ya kudumu na zinaleta hatari kubwa.
Wakati BlackRock ikitoa nafasi yake katika soko la Bitcoin, wachambuzi wa fedha hawakuweza kuzuia kusema kwamba kuingia kwa kampuni hii kubwa huenda kukawa ni mbinu ya kutafutia faida binafsi. Kwa mujibu wa wawili kati ya wachambuzi wapya wa fedha, mtindo huu wa "kuangalia ni nani anayekuja kwenye soko" unatishia kudhoofisha uaminifu wa masoko ya fedha. Badala ya kuleta uwazi na ulinzi kwa wawekezaji wa kawaida, huenda BlackRock ikawa inachochea mazingira ya ubinafsi ambayo yanawataka wawekezaji wa kawaida kuhangaika. Soko la Bitcoin pia linaonekana kuwa na hali ya kubadilika sana, ambapo thamani yake inaweza kuanguka ghafla. Katika mwaka wa 2021, Bitcoin ilifikia kilele cha takriban dola 60,000, kisha ikashuka chini ya dola 30,000 ndani ya mwaka mmoja.
Hali hii inadhihirisha jinsi kuhifadhi rasilimali katika Bitcoin kunaweza kuwa na hatari kubwa, kwani wengi wa wawekezaji wako katika hatari ya kupoteza fedha zao bila makadirio sahihi. Ripoti hiyo inaonyesha kuwa wengi wa wale wanaoshiriki katika uwekezaji wa Bitcoin hawana elimu ya kutosha kuhusu hatari zinazohusiana na mali hii ya kidijitali. Wanaposhuhudia ukuaji wa thamani, wanajikuta wakijiingiza kwenye soko bila kujua ukweli ulio nyuma yake. Hali hii inasababisha kuongezeka kwa idadi ya huduma zisizo na uwazi, ambapo baadhi ya kampuni za fedha zinazitangaza sarafu hizi kama fursa za uwekezaji wakati ukweli ni kwamba wanafuatilia faida zao binafsi. Kwa wadau wote wa sekta ya fedha, kuna hofu kwamba Bitcoin inaweza kuwa na mwelekeo mbaya.
Kumekuwa na wito kutoka kwa viongozi mbalimbali wa kifedha wa kuimarisha sheria zinazohusu teknolojia za blockchain na cryptocurrency, ambapo wanasisitiza umuhimu wa ulinzi kwa wawekezaji. Hata hivyo, juhudi hizi zinapambana na ukweli wa soko linalokua haraka ambalo linaweza kufikia kiwango ambacho Serikali zinaweza kuwa na ugumu katika kulidhibiti. Hali hii ya kutokuwa na uhakika katika soko la Bitcoin pia inawaogopesha wawekezaji wengi, ambao wanaweza kuwa na hofu ya kuwekeza fedha zao katika mali isiyo na msingi wa kweli. Ikiwa Bitcoin inabaki katika mwelekeo huu wa kuhatarisha, ni wazi kuwa wengi wa watu watakosa imani na mwelekeo wa teknolojia hii, ambayo hapo awali ilikuwa inachukuliwa kama suluhisho la kifedha kwa shida za kiuchumi. Wakati mabadiliko yote haya yanatokea, viongozi wa sekta ya fedha wanasisitiza kuwa ni muhimu kwa wawekezaji kuchunguza kwa kina chochote wanachowekeza.
Ni muhimu kuelewa hatari na faida zinazohusiana na kila fursa ya uwekezaji. Kwa hivyo, kupunguza athari za hisia za soko ni muhimu kwa kufanya maamuzi yaliyo na mantiki badala ya kukutana na mtindo wa mwelekeo. Hii inamaanisha kuzingatia si tu thamani ya sasa ya Bitcoin bali pia kuona mustakabali wake katika miaka ijayo. Kwa kuufunga, wakati Bitcoin inaendelea kuwa na mvuto mkubwa miongoni mwa vijana na wawekezaji wapya, bado kuna maswali mengi yanayohitaji majibu. Wakati BlackRock na mashirika mengine makubwa yanajitokeza kuimarisha uhalali wa Bitcoin, pana wajibu wa kuzingatia mazingira ya hatari ambayo yanahusiana nayo.
Kumbukumbu ya kihistoria ya "bubbles" zingine katika soko la fedha inatufundisha kuwa imani tupu haiwezi kuwa msingi wa maamuzi ya kifedha. Ni wakati sasa kwa wawekezaji kuweka mbele maarifa na kuelewa gharama halisi za uwekezaji katika Bitcoin na mali nyingine za kidijitali. Iwapo hali hii haiwezi kubadilika, itakuwa vigumu kudai kuwa Bitcoin ni kitu chochote zaidi ya "extractive bubble" inayowafaidisha wachache.
