Katika kipindi cha mwaka 2024, soko la magari ya pili Kenya linakumbwa na changamoto mbalimbali zinazofanya hali ya "Buyer's Market" kuwa ya uwazi. Kwa mujibu wa ripoti mbalimbali, mauzo ya magari ya pili yamepungua kwa kiasi kikubwa, na sababu kuu zinahusishwa na vizuizi vya mkopo, uchumi mbovu, na kuongezeka kwa magari sokoni. Kwa muda mrefu, wateja waliokuwa wanauitaji gari wamekuwa wanapata changamoto mbalimbali wanaopojaribu kununua magari ya pili. Hali hii imekuwa mbaya zaidi katika nusu ya kwanza ya mwaka wa 2024, ambapo mauzo ya magari yamekuwa yakiendelea kushuka. Kulingana na wataalamu wa sekta ya magari, hali hii inatarajiwa kuboreka katika nusu ya pili ya mwaka, lakini tathmini inaonyesha kuwa mauzo yanaweza kukabiliwa na upungufu tena mwaka wa 2025.
Changamoto zilizopo zinatokana na ongezeko la magari ambayo hayana dalili za kuzeeka sokoni, jambo ambalo linawatia wasiwasi wauzaji wa magari. Ingawa wateja wanashinikizwa kupata magari bora kwa bei nafuu, wauzaji wanapata ugumu kusimamia mauzo yao. Wakati wauzaji wanakabiliwa na ongezeko la magari yanayoshindana, hiyo inamaanisha kwamba bei zinashuka kwa kasi. Kuongezeka kwa magari yaliyokamatwa kunatoa nafasi kwa wateja kuweza kupata chaguo zaidi katika soko la magari ya pili. Hata hivyo, mauzo yameendelea kushuka, huku wauzaji wengi wakikosa mtaji wa kutosha kununua magari yaliyokamatwa ili kuongeza hisa zao.
Wakati idadi ya magari yaliyokamatwa inatarajiwa kufikia magari 200,000 mwaka huu, wauzaji wengi wa magari ya pili bado hawawezi kufanya mauzo kutokana na hali ya uchumi. Pamoja na kupungua kwa uwezo wa kifedha wa walaji, viwango vya riba juu ya mikopo ya magari ya pili vinamaanisha kuwa wateja wanakabiliwa na vikwazo vya kifedha. Hali hii inawafanya wateja wengi kuamua kuchelewesha maamuzi yao ya kununua magari. Wateja wanatarajia kuona bei zikishuka zaidi kabla ya kufanya maamuzi yoyote. Katika soko la magari ya umeme, kuna ushindani mkali kati ya wazalishaji, wa kwanza ni kutoka China ambao wameanzisha vita vya bei.
Bei za magari ya umeme zimepungua kwa kiasi kikubwa, na watengenezaji wa magari ya jadi wanakabiliwa na changamoto ya kuvutia wateja. Hali hii ya ushindani inasababisha wateja wengi kusita kufanya maamuzi kwa kuangalia bei zinazoshuka kila siku. Wauzaji wa magari ya pili wametakiwa kukata bei zao ili kuvutia wateja katika kipindi hiki kigumu. Wateja wanapojaribu kupata magari ya pili, wanatazamia kuonana na bei za chini zaidi ili kufaidika na hali hiyo. Hata hivyo, hii haina maana kwamba kuuza magari kwa bei ya chini lazima kutekelezwe na wauzaji wote.
Kila mmoja anahitaji kutathmini hali yake kabla ya kufanya maamuzi hayo. Kufuatia jitihada za kuboresha mauzo ya magari ya pili, kushirikiana kati ya fedha na wauzaji wa magari ya pili kumekuwa na mwanga wa matumaini. Baada ya mazungumzo kati ya kampuni za fedha na Marekani ya Wauzaji wa Magari ya Pili, vigezo vya mikopo vinatarajiwa kulegezwa. Hii itasaidia wateja wengi kupata ukopaji wa kutosha kwa ajili ya kununua magari ya pili, hasa yale yaliyothibitishwa na mashirika ya wana biashara. Wakati wa mabadiliko haya, kiwango cha riba kwa mikopo ya magari ya pili kinakadiriwa kuwa kati ya asilimia 2.
3 na 7. Ingawa ahadi za kuboresha hali ya mikopo zipo, bado kuna masualizo kuhusu vikwazo vilivyotolewa na benki, ambavyo vitahitaji muda wa kuondolewa. Kwa sasa, ripoti zinaonyesha kuwa kuna uwezekano wa upungufu wa magari ya pili ikiwa mauzo ya magari ya mpya yanaendelea kuboronga. Hali hii inaweza kusababisha pengo katika soko la magari ya pili, kwani watengenezaji wa magari ya mpya wameshindwa kutoa bidhaa zinazokidhi mahitaji ya walaji kwa wakati. Hali hii ya soko inajitokeza kama mfano wa lazima wa kuelewa jinsi mabadiliko ya kiuchumi, mashindano ya bei, na matukio ya kisiasa yanaweza kuathiri masoko ya ndani.
Wauzaji wanapaswa kuchukua hatua madhubuti za kibiashara ili kufaulu katika kipindi hiki kigumu, huku wakijitahidi kuboresha uhusiano wao na wateja kwa kuwawezesha kufikia mikopo nafuu. Katika mazingira kama haya, inakuwa muhimu kwa wateja kuwa na uelewa wa kina kuhusu bei na thamani ya magari wanayotaka kununua. Wakati soko la magari ya pili linaendelea kuwa ya faida kwa wauzaji, wateja wanapaswa kusimama kidete ili kupata mikopo inayowafai, huku wakizingatia kiwango cha riba na masharti wanayopewa. Kwa kumalizia, soko la magari ya pili limeingia katika kipindi cha "Buyer's Market" ambapo wateja wamekuwa na nguvu zaidi ya kubadilisha mzingo wa biashara. Hata hivyo, ni wajibu wa wauzaji na wateja kujenga mazingira ya ushirikiano na kuelewa changamoto zinazokabili soko.
Ni wazi kwamba, soko linaweza kuboreka baada ya mabadiliko ya maha kwa sekta ya fedha, lakini kwa sasa, ni wakati wa kujitahidi kuwasiliana vizuri na kufikia makubaliano mazuri.
