Katika hatua ya kushughulikia tatizo la uhalifu wa mtandaoni, Idara ya Hazina ya Marekani imetangaza vikwazo dhidi ya kampuni kadhaa za sarafu za kidijitali nchini Urusi ambazo zinadaiwa kutumiwa kama njia za kusafisha fedha na magenge ya ransomware. Taarifa hii ilitangazwa na Mtandao wa Kutunga Sheria wa Jinai wa Marekani (FinCEN) na Ofisi ya Udhibiti wa Mali za Kigeni (OFAC) siku ya Alhamisi, Septemba 26, 2024. Vikwazo hivi vimekuja siku chache baada ya uchunguzi wa kina kubaini kuwa kampuni za sarafu za kidijitali, zikiwemo PM2BTC na Cryptex, zimekuwa zikihusika katika shughuli za kusafisha fedha za uhalifu kwa thamani ya mamilioni ya dola. Uchunguzi huo umeonyesha kuwa fedha hizo zinahusishwa na magenge mbalimbali ya ransomware pamoja na soko la giza la Genesis Market, ambalo lilifungwa na FBI mwaka jana. Sergey Sergeevich Ivanov, raia wa Urusi, alikamatwa kwa tuhuma za kuendesha shughuli zisizo za kisheria za kubadilisha sarafu, pamoja na raia mwingine wa Urusi, Timur Shakhmametov.
Vikwazo vilivyowekwa vinamaanisha kuwa mali zozote za kampuni hizi na Ivanov nchini Marekani zitafungiwa, na pia kuwekwa vizuizi vya kufanya biashara na taasisi hizi. Makampuni yote mawili yanadaiwa kutoshughulikia masuala ya fedha haramu na kutofuata kanuni za kujua wateja wao (KYC). PM2BTC, kwa mfano, ilikuwa ikitoa huduma za kubadilisha fedha za kidijitali kwa rubles, ikishirikiana na taasisi za kifedha ambazo tayari zilikuwa zimeshavutwa chini na sheria za Marekani. Hali hii inahusishwa na kuporomoka kabisa kwa ulinzi wa masuala ya kifedha. Kampuni ya Cryptex, kwa upande wake, iligundulika kuwa imeandikishwa katika St.
Vincent na Grenadines chini ya jina la "Huduma ya Malipo ya Kimataifa" na pia inafanya kazi katika sekta ya huduma za kifedha nchini Urusi. Ni kampuni inayojulikana sana nchini Urusi na imeshapokea zaidi ya dola milioni 51.2 zinazotokana na shambulio la ransomware. Utafiti wa FinCEN umebaini kuwa Cryptex ina uhusiano na shughuli za kifedha zinazofikia dola milioni 720, ambazo zinahusishwa mara kwa mara na wahalifu wa mtandaoni kutoka Urusi. Hali hii inashangaza watoa huduma wa usalama mtandaoni, kwani licha ya vikwazo na hatua mbalimbali zilizochukuliwa, magenge ya uhalifu wa mtandaoni yanazidi kujiimarisha nchini Urusi, ambapo waendesha sheria wa Marekani wanadai kuwa hawajapokea ushirikiano wa kutosha kutoka serikali ya Urusi ili kukabiliana na tatizo hili.
Ingawa Marekani imejitahidi kuanzisha mazungumzo na Moscow ili kushirikiana, matokeo yamekuwa duni. Katika kukabiliana na tatizo hili, ofisi mbalimbali za serikali ya Marekani zimeanzisha operesheni kubwa ya kimataifa inayoitwa Operation Endgame, ambayo ilishirikisha FBI, Europol, na mamlaka nyingine za sheria. Operesheni hii ililenga kudhibiti uhalifu wa mtandaoni, na ilifanya mabadiliko makubwa katika muundo wa masoko ya giza ya mtandaoni, ikiwa ni pamoja na kuzuiliwa kwa Genesis Market, ambayo ilihusishwa na uhalifu wa mtandaoni kwa muda mrefu. Hata hivyo, licha ya mafanikio haya, wahalifu wa mtandaoni wanaonekana kuwa na uwezo wa kuendelea na shughuli zao za uhalifu. Hivi karibuni, Idara ya Haki ya Marekani pia ilikamata maeneo ya mtandao yanayohusiana na PM2BTC na Cryptex, kwa kuwaunga mkono wahalifu wakati wa kufanya shughuli zao za uhalifu.
Hii inadhihirisha dhamira ya Marekani ya kuweka mipango madhubuti ya kukabiliana na uhalifu wa mtandaoni na kuhakikisha kusiwe na shughuli za kifedha haramu nchini. Miongoni mwa masuala yaliyozuka katika ripoti hii ni hatua za kuzuia, ambapo vikwazo vilivyowekwa vinazuia raia wa Marekani na taasisi zao kujihusisha na shughuli zozote pamoja na PM2BTC, Cryptex, na Ivanov. Juhudi hizi ni sehemu ya mkakati wa Marekani wa kulinda usalama wa kitaifa na kuimarisha mfumo wa kifedha wa Marekani, hasa dhidi ya vitisho vya uhalifu wa mtandaoni kutoka kwa wahalifu wanaotumia sarafu za kidijitali. Katika kuhamasisha umma, serikali ya Marekani pia ilitangaza kutolewa kwa tuzo ya hadi dola milioni 10 kwa taarifa zitakazosaidia kukamatwa au kuhukumiwa kwa Ivanov au Shakhmametov. Aidha, ofisi za serikali zimetangaza tuzo ya hadi dola milioni 1 kwa taarifa zitakazowasaidia kufahamu viongozi wa PM2BTC na masoko mengine ya kifedha yasiyo halali.
Ingawa hatua hizi ni za kulishukuru, bado kuna mashaka kuhusu mafanikio yake ya kudumu. Wataalamu wa usalama mtandaoni wanasema kuwa licha ya kuangamiza baadhi ya masoko ya giza mtandaoni, bado kuna masoko mengine yanayoendelea kuhamasisha uhalifu na kuendeleza mitandao ya cybercriminal. Katika ulimwengu wa kisasa, ambapo teknolojia ya sarafu za kidijitali inaendelea kukua, ni wazi kuwa kuna haja ya kufanikisha ushirikiano wa kimataifa katika kukabiliana na vitendo vya uhalifu wa mtandaoni, ili kusiwe na nafasi kwa magenge ya ransomware kufanya shughuli zao kwa urahisi. Hatimaye, hatua hizi za Marekani zinaweza kuonekana kama mwanzo wa juhudi kubwa za kukabiliana na uhalifu wa mtandaoni, lakini bado kuna safari ndefu. Marekani inapaswa kuendeleza kazi zake na kushirikiana na nchi nyingine ili kuhakikisha kwamba wahalifu wa mtandaoni wanakabiliwa na matokeo ya vitendo vyao.
Kwa sasa, macho ya dunia yanaelekezwa kwa hatua hizi, huku tukisubiri kuona iwapo zitakuwa na matokeo chanya dhidi ya uhalifu wa mtandaoni.
